Φιλουμένα Μαρτουράνο - Κριτική της παράστασης

Επιμέλεια: Απόστολος Ιωαννίδης


Πρόλογος


Η ομάδα του «Αντικειμενικότητα News» επισκέφτηκε το θέατρο «Δημήτρης Χορν» και παρακολούθησε την παράσταση «Φιλουμένα Μαρτουράνο», σε σκηνοθεσία Οδυσσέα Παπασπηλιόπουλου. Το εμβληματικό έργο του Εντουάρντο Ντε Φιλίππο παρουσιάστηκε για ακόμη μια φορά στο θεατρόφιλο, αθηναϊκό κοινό, ενώπιον του οποίου έθιξε τον κοινωνικό ρατσισμό, την κρίση των οικογενειακών δομών και τη θέση της γυναίκας απέναντι στο δίκαιο και την ηθική.


Η σύνοψη του έργου


Το έργο διαδραματίζεται στην Ιταλία, με κεντρική ηρωίδα τη Φιλουμένα Μαρτουράνο, τη φτωχή ιερόδουλη που συνάπτει σχέση με τον πλούσιο έμπορο, Ντομένικο Σοριάνο. Αργότερα, ωστόσο, και ύστερα από χρόνια έγγαμου βίου, καθώς το ζευγάρι βρίσκεται στα πρόθυρα του χωρισμού, έρχεται αντιμέτωπο με την αποκάλυψη συνταρακτικών δεδομένων, που αλλάζουν ολοκληρωτικά τη ροή της ιστορίας.








Οι εξωτερικοί συντελεστές


Ο Οδυσσέας Παπασπηλιόπουλος κατόρθωσε να αναδείξει επιτυχώς, μέσα από τη σκηνοθετική του «ματιά», τα σημαντικά μηνύματα, που το έργο του Ιταλού συγγραφέα διακηρύττει. Με απλότητα, σαφήνεια και καλλιτεχνική ευφυία, ο σκηνοθέτης κέντρισε το ενδιαφέρον του κοινού, ενώ του παρουσίασε με άμεσο τρόπο την επικράτηση της αδικίας και του αμοραλισμού, σε ευρύτερο κοινωνικό, αλλά και οικογενειακό πλαίσιο.


Η μετάφραση της Ειρήνης Μποζοπούλου, αντί να θέσει το κέντρο βάρους στα στοιχεία του έργου που μαρτυρούν τον χωρόχρονο, το έθεσε στα χαρακτηριστικά που καθιστούν την ιστορία διαχρονική. Έτσι, βοήθησε το κοινό να ταυτιστεί με τα προβλήματα και τα συναισθήματα των ηρώων και να αντιληφθεί καλύτερα τις επιλογές και τις αποφάσεις των ίδιων.






Τα καλαίσθητα σκηνικά και κοστούμια της Ηλένια Δουλαδίρη αποτύπωσαν άριστα το ύφος του έργου, ενώ η εξαιρετική μουσική του Πάνου Γκίνη προσέδωσε ατμοσφαιρική και σύγχρονη διάθεση, πλήρως εναρμονισμένη με την ιδιοσυγκρασία της παράστασης.

Οι ηθοποιοί

Η Μαρία Ναυπλιώτου αναμετρήθηκε με τον ρόλο της Φιλουμένα, έναν ρόλο υψηλών δυσκολιών, που έχει ερμηνευτεί από τις σημαντικότερες ηθοποιούς του 20ου και 21ου αιώνα. Παρ’όλα αυτά, η δική της ερμηνεία ξεχώρισε από τις προηγούμενες με θριαμβευτικό τρόπο, ενσαρκώνοντας την ηρωίδα με τη μάγκικη ντομπροσύνη και τον δυναμισμό που της άρμοζε. Παράλληλα, ανέδειξε την αντίστασή της απέναντι στο άδικο, τις βαθιές, μητρικές της ευαισθησίες, αλλά και τις «πληγές» που αποκόμισε από τη «δύσβατη» ζωή της. Ως Φιλουμένα, η Μαρία Ναυπλιώτου κατόρθωσε με πάθος και τόλμη να πείσει μέχρι και τον απαιτητικότερο θεατή ότι «τα παιδιά είναι παιδιά».

Ο Μελέτης Ηλίας απέδειξε την υποκριτική του δεινότητα, υποδυόμενος τον Ντομένικο Σοριάνο. Ο ρόλος του εκπροσωπεί την πλούσια, αστική τάξη, που, εμφορούμενη από το πνεύμα του άκρατου υλισμού, αδιαφορεί για τους κινδύνους που προκαλούνται από την κοινωνική αδικία. Ο Ντομένικο, ζώντας ατομικιστικά, δεν αντιλήφθηκε ποτέ τα υπολανθάνοντα προβλήματα της προσωπικής του ζωής, μέχρις ότου, όμως, ήρθε αντιμέτωπος με τη σκληρή πραγματικότητα, που τον άλλαξε για πάντα. Ο Μελέτης Ηλίας ενσάρκωσε τον Ντομένικο με συνειδητότητα, ρεαλισμό και αυθεντικότητα, ενώ η σταδιακή εναλλαγή της συμπεριφοράς του ήρωα αποτυπώνεται από τον ηθοποιό με άριστο τρόπο.

Τον θίασο συμπλήρωσαν ηθοποιοί, οι οποίοι υποδύθηκαν τους ρόλους τους με αμέριστο σεβασμό και αξιοπρέπεια. 

Η Πηνελόπη Μαρκοπούλου, ως Ροζαλία, συγκίνησε με την ερμηνεία της, που διακατεχόταν από έντονα, κωμικοτραγικά στοιχεία, ενώ ο «Αλφρέντο» του Κωνσταντίνου Γαβαλά έδωσε μια ανάλαφρη, ευχάριστη «νότα» στο έργο. 

Η Νεφέλη Μαϊστράλη υποδύθηκε τη Λουτσία με μοναδικότητα και αλήθεια, ενώ η Ιωάννα Τζίκα κρίνεται βέβαιο πως ήταν ιδανική για τον ρόλο της ατίθασης Ντιάνα. 

Τέλος, οι τρεις γιοι της Φιλουμένα, Ουμπέρτο, Ρικάρντο και Μικέλε, ενσαρκώθηκαν από τρεις νέους και πολλά υποσχόμενους ηθοποιούς: Τον χαριτωμένο Βασίλη Ντάρμα, τον καλλίφωνο Βασίλη Μηλιώνη και τον σαρωτικό Βαγγέλη Δαούση.

Επίλογος

Η παράσταση πέτυχε να επικεντρωθεί στα θεμελιώδη νοήματα του έργου, παρέχοντας σε κάθε στοιχείο την πρέπουσα σημασία. Παρ’όλη την απλότητά της, απέπνεε μια αξιόλογη δυναμική, που προσέδιδε μοντέρνα υπόσταση στην ιστορία της Φιλουμένα Μαρτουράνο. Το κοινό μπόρεσε αυτόματα να κατανοήσει την ουσία του έργου, παρακολουθώντας μια παράσταση που όλα τα επιμέρους χαρακτηριστικά της, όσο αντίρροπα και αν ήταν μεταξύ τους, βρίσκονταν σε απόλυτη αρμονία και ισορροπία.