Ταμείο Ανάκαμψης: Δύσκολο στοίχημα η απορρόφηση των πόρων

Να ξεπεράσουν τον εαυτό τους καλούνται τώρα δημόσιος και ιδιωτικός τομέας της χώρας για να αξιοποιήσουν τα επόμενα πέντε χρόνια 30,5 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης, εκ των οποίων 17,8 δισ. σε επιχορηγήσεις και 12,7 δισ. ευρώ σε δάνεια, μετά την έγκριση από την Κομισιόν του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης.

Το ελληνικό σχέδιο εξασφάλισε «βαθμολογία» Α σε όλα, πλην του τομέα της κοστολόγησης, όπου πήρε Β, καθώς κάποια μέτρα και επενδύσεις «ήταν γενικόλογα στις πληροφορίες τους», σύμφωνα με την Κομισιόν. Το ίδιο, πάντως, συνέβη και με τα προγράμματα Πορτογαλίας και Ισπανίας, που περιλαμβάνονται, όπως και η Ελλάδα, στην πρώτη κατηγορία εγκρίσεων.

Το στοίχημα τώρα είναι η εκπλήρωση 331 οροσήμων και στόχων στη διάρκεια αυτής της πενταετίας, ένα είδος «προαπαιτούμενων», κυρίως μεταρρυθμίσεων, για να εγκρίνεται κάθε φορά η εκταμίευση της επόμενης δόσης. Η ανταμοιβή είναι σημαντική: Σύμφωνα με τις υπηρεσίες της Κομισιόν, το ΑΕΠ θα ενισχυθεί κατά 2,1%-3,3% έως το 2026, χωρίς να υπολογίζεται η τόνωση της ανάπτυξης από τις μεταρρυθμίσεις, που μπορεί να φτάσει σωρευτικά τις 18 ποσοστιαίες μονάδες, μετά 20 χρόνια.

Η πρώτη εκταμίευση θα γίνει με τη μορφή προκαταβολής του 13%, περίπου 4 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 2,3 επιχορηγήσεις και 1,7 δάνεια. Στις Βρυξέλλες ελπίζουν ότι η απαιτούμενη έγκριση από το Ecofin θα δοθεί στη σύνοδό του στις 13 Ιουλίου, ώστε να εκταμιευθεί το ποσόν έως το τέλος Ιουλίου. Από εκεί και πέρα αρχίζει η μάχη των οροσήμων. Εφόσον ικανοποιηθεί η πρώτη δέσμη, του τρίτου τριμήνου του 2021, θα εκταμιευθούν άλλα 3,5 δισ. ευρώ έως το τέλος του χρόνου. Η επιτροπή θα έχει δύο μήνες κάθε φορά για να αξιολογεί την ικανοποίηση των οροσήμων.

Στη συνέχεια προβλέπεται να εκταμιεύονται κάθε 6 μήνες 1,7 δισ. ευρώ με τη μορφή επιχορηγήσεων και κάθε χρόνο 1,8 δισ. ευρώ για δανεισμό. Τα δάνεια θα δίνονται σε ιδιωτικές επιχειρήσεις για επενδύσεις και θα εκταμιεύονται από την Κομισιόν ανάλογα με την απορρόφηση των προηγούμενων δόσεων. Ετσι, προβλέπεται να έχουν χορηγηθεί 586,4 εκατ. ευρώ το 4ο τρίμηνο του 2022, 3,5 δισ. ευρώ το 4ο τρίμηνο του 2023, 5,8 δισ. ευρώ το 4ο τρίμηνο του 2024, 9,3 δισ. ευρώ το 4ο τρίμηνο του 2025 και 11,8 δισ. ευρώ το 2ο τρίμηνο του 2026. Φυσικά, αυτό προϋποθέτει ότι θα υπάρξει και το ανάλογο ενδιαφέρον από τον ιδιωτικό τομέα για την προώθηση επενδύσεων.

Το περιεχόμενο του προγράμματος, που χαρακτηρίστηκε «πλούσιο» σε μεταρρυθμίσεις, σε σύγκριση με άλλες χώρες, είναι σε μεγάλο βαθμό προσανατολισμένο στις προτεραιότητες της Κομισιόν, που αποτελούν όμως και προτεραιότητες της κυβέρνησης: Τα 175 μέτρα του και οι 67 μεταρρυθμίσεις του, όπως τις κατέγραψε η Κομισιόν, αφορούν σε ποσοστό 37,5% την κλιματική αλλαγή και 23,3% την ψηφιακή μετάβαση της χώρας. Ενδεικτικά, στα μέτρα για την κλιματική αλλαγή περιλαμβάνονται η αναβάθμιση του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας, η ενίσχυση του καθεστώτος στήριξης για τους παραγωγούς ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και η στήριξη ενός εθνικού προγράμματος αναδάσωσης. Σε αυτά για την ψηφιακή μετάβαση περιλαμβάνονται επενδύσεις για δίκτυα 5G και οπτικών ινών, η ψηφιακή μετάβαση της δημόσιας διοίκησης και η ψηφιοποίηση των επιχειρήσεων. «Αποτελεί μια ολοκληρωμένη και επαρκώς ισορροπημένη απάντηση στην οικονομική και κοινωνική κατάσταση της Ελλάδας» τονίζει στην ανακοίνωσή της η Κομισιόν.

Κοινοτική πηγή σημείωσε ότι ενώ η Ελλάδα παραμένει σε καθεστώς ενισχυμένης εποπτείας έως τα μέσα του 2022, επωφελείται από τη γενική ρήτρα διαφυγής που θα ισχύσει και τον επόμενο χρόνο. Μεσοπρόθεσμα, όμως, πρέπει να επανέλθει σε όρους βιώσιμης ανάπτυξης, αλλά αυτή είναι μια συζήτηση που θα γίνει στο μέλλον.

Ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών, Θ. Σκυλακάκης, εξέφρασε αισιοδοξία για την επίτευξη του στόχου της απορρόφησης των κονδυλίων του Ταμείου, επικαλούμενος τρεις παράγοντες: τη δημιουργία ψηφιοποιημένου συστήματος παρακολούθησης που θα καταγράφει online τις διαδικασίες και τα εμπόδια ώστε να μπορεί να επεμβαίνει εγκαίρως η κυβέρνηση, τον πλούτο των μεταρρυθμίσεων που αφορούν προπάντων την ψηφιοποίηση του κράτους και θα διευκολύνουν οι ίδιες, υλοποιούμενες, την εκτέλεση του σχεδίου και τέλος τη δημιουργία μιας ευέλικτης και ποιοτικής υπηρεσίας 40 ατόμων για τον συντονισμό της υλοποίησης.