Ακρίβεια: Τρίπτυχο "φωτιά" για τις τιμές - Επιτόκια, καύσιμα και πλημμύρες

Νέος πονοκέφαλος έρχεται για τους καταναλωτές καθώς πέρα από το “τίναγμα” τιμών σε πολλά είδη, λόγω των καταστροφών στη Θεσσαλία, αλλά και τις ζημιές από καύσωνες κτλ. έρχεται και το ράλι στα καύσιμα και βέβαια στα επιτόκια, να προσθέσει βάρη στους οικογενειακούς προϋπολογισμούς.

Είναι χαρακτηριστικό ότι στο υψηλότερο επίπεδό τους, εδώ και μήνες, έφτασαν αυτή την εβδομάδα οι τιμές του πετρελαίου, στις διεθνείς αγορές, ενώ και στην αντλία εδώ και μία εβδομάδα κινείται πάνω από το “ψυχολογικό” φράγμα των 2 ευρώ η μέση τιμή βενζίνης.

Ήδη, μέσα στο καλοκαίρι σταδιακά γράψει μια αργή αλλά σταθερή πορεία ανόδου. Βέβαια, πέρα, από την per se επιβάρυνση των οδηγών, στο φόντο των τιμών αυτών, η άνοδος των καυσίμων κίνησης και δη του ντίζελ αναμένεται να τροφοδοτήσει τον φαύλο κύκλο των ανατιμήσεων στην εφοδιαστική αλυσίδα.

Κι αυτό την ώρα που καλά κρατεί το διεθνές γεωπολιτικό πόκερ με τα ουκρανικά σιτηρά, ωθώντας τις τιμές προς τα πάνω. Επίσης και οι απαγορεύσεις στις εξαγωγές του ρυζιού από την Ινδία, αλλά οι επιπτώσεις από τον Ελ Νίνιο, που κατά πολλούς θα είναι ο πιο βίαιος των τελευταίων ετών, έχουν δώσει διεθνές “καύσιμο” ακρίβειας.
Το El-Ninio

Με βάση ανάλυση, μάλιστα, της Τράπεζας Πειραιώς για την πορεία της αγοράς με αναφορά τον Αύγουστο 2023, “η πλειοψηφία των αγροτικών προϊόντων κατέγραψε θετικές αποδόσεις, με τις μεγαλύτερες να εμφανίζονται στην τιμή της ζάχαρης, του ρυζιού, του βαμβακιού, του χυμού πορτοκαλιού και των βοοειδών, ενώ απώλειες σημείωσαν οι τιμές των σιτηρών (σιτάρι, καλαμπόκι, σόγια).

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ΝΟΑΑ, οι συνθήκες του El-Ninio διατηρούνται και αναμένεται να ενισχυθούν με πιθανότητα πλέον 95% κατά τη διάρκεια του χειμώνα (Δεκέμβριο 2023-Φεβρουάριο 2024), με τις πρώτες εκτιμήσεις να κάνουν αναφορά για πιθανή ενίσχυση της έντασης του φαινομένου στο εν λόγω διάστημα. Για το σιτάρι, οι χερσαίοι δίοδοι μεταφοράς σιτηρών και οι ρωσικές προμήθειες αναμένεται να συμβάλλουν αρνητικά στην πορεία της τιμής του.

Η πιθανότητα περιορισμού των ινδικών εξαγωγών ζάχαρης σε συνδυασμό με την αλλαγή των καιρικών συνθηκών στις υφιστάμενες καλλιέργειες αναμένεται να ενισχύσουν την τιμή της ζάχαρης. Για το καλαμπόκι, η τιμή του πιθανά να συνεχίσει να δέχεται πτωτική πίεση, καθώς εντείνονται οι ανησυχίες σχετικά με τη μειωμένη ζήτηση από τον υπόλοιπο κόσμο, ενώ, αντίθετα, η τιμή της σόγιας πιθανά να ευνοηθεί, λόγω του περιορισμού των καλλιεργειών εξαιτίας των καιρικών συνθηκών.

Η κύρια ανησυχία για την επιβράδυνση της κινεζικής ζήτησης αναμένεται να επηρεάσει πτωτικά την πορεία της τιμής του βαμβακιού. Για τον χυμό πορτοκαλιού, η μείωση των αποθεμάτων και της παραγωγής ως αποτέλεσμα της ύπαρξης τυφώνων, εκτιμάται ότι θα συνεχίσει να ενισχύει την τιμή του. Οι εξαγωγικοί περιορισμοί που θέτουν ασιατικές χώρες για το ρύζι με ταυτόχρονη εφαρμογή φορολόγησης αναμένεται να ενισχύσουν περαιτέρω την τιμή του” αναφέρει χαρακτηριστικά ανάλυση της Τράπεζας Πειραιώς.

Τα πλήγματα στην παραγωγή

Παράλληλα, τα πλήγματα σε μεγάλο μέρος της παραγωγής, γάλακτος, κρέατος, ελαιολάδου, σταφυλιών, οινοστάφυλων και βρώσιμων, αλλά και άλλων φρούτων, όπως και μήλων, όσο και λαχανικών, είναι μεγάλα δημιουργώντας ένα “εκρηκτικό υπόστρωμα”, που μπορεί να τροφοδοτήσει περαιτέρω το σπιράλ ακρίβειας.

Ήδη, βέβαια, το Υπουργείο Ανάπτυξης, πέρα από ελέγχους, έσπευσε με σχετική Υπουργική Απόφαση του αρμόδιου υπουργού και Βουλευτή Τρικάλων Κώστα Σκρέκα να προχωρήσει σε επέκταση του πεδίου εφαρμογής του θεσμικού πλαισίου για την περιστολή φαινομένων αθέμιτης κερδοφορίας σε όλα τα προϊόντα που είναι απαραίτητα για τη διατροφή και την αξιοπρεπή διαβίωση των καταναλωτών σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης που προκαλείται από θεομηνία.

Ωστόσο με τον πληθωρισμό τροφίμων, ήδη, πριν την καταστροφή, να τρέχει με 10% και πλέον, είναι προφανές, ότι το μέλλον είναι δυσοίωνο. Έτσι, μετά τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για τον Αύγουστο, όπου σε ένα έτος καταγράφηκαν ανατιμήσεις σε: Ψωμί και δημητριακά (6,6%), Κρέατα- γενικά (9,7%), Ψάρια- γενικά (6,7%), Γαλακτοκομικά και αυγά (11,9%), Έλαια και λίπη (12%), Φρούτα- γενικά (10,7%), Λαχανικά- γενικά (17,6%), Ζάχαρη- σοκολάτες- γλυκά- παγωτά (8,5%), Λοιπά τρόφιμα (12,4%), δεν αποκλείεται να υπάρξουν τιμές στη φέτα, ακόμη και 20 ευρώ το κιλό, ή στην ντομάτα στα 3 ευρώ που ήδη σε πολλές περιοχές του κάμπου, ήδη, υπάρχουν.

Τι λέει η αγορά;

Πάντως, ο πρόεδρος διοίκησης της Lidl Ελλάς, Μάρτιν Μπραντενμπούργκερ, μιλώντας σε δημοσιογράφους στο περιθώριο εκδήλωσης με αφορμή τη συνεργασία της Lidl Ελλάς με τη Unicef εξέφρασε την αισιοδοξία του για την πορεία των τιμών. “Ο πληθωρισμός συνεχίζεται αλλά εβδομάδα με την εβδομάδα θα μικραίνει”. ανέφερε ο επικεφαλής της Lidl Ελλάς. Επίσης, όπως είπε, ο πληθωρισμός συνεχίζεται αλλά με λιγότερη ένταση. Κάτι, που όπως σημείωσε, είναι καλό και για τους καταναλωτές αλλά και για την εταιρεία. “Ο πληθωρισμός όλους μας έχει επηρεάσει” τόνισε και πρόσθεσε ότι “το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι κόστος ενέργειας, το οποίο έχει διπλασιαστεί, το μεταφορικό κόστος και πλέον και τα τραπεζικά επιτόκια”.

Σημειώνεται ότι στη η δέκατη διαδοχική αύξηση των επιτοκίων της προχώρησε στις 14/9 η ΕΚΤ, αποφασίζοντας να συνεχίσει την αυστηρή νομισματική πολιτική για την αντιμετώπιση του πληθωρισμού. ‘Ετσι, το βασικό επιτόκιο να καθορίζεται στο 4,5% (από 4,25% προηγουμένως), το επιτόκιο καταθέσεων στο 4% (από 3,75% προηγουμένως) και το επιτόκιο οριακής χρηματοδότησης στο 4,75% (από 4,5% προηγουμένως). Είναι προφανές ότι μέ τέτοια κόστη χρήματος για τις επιχειρήσεις είναι αναπόφευκτο να επηρεαστούν και οι τελικές τιμές στο ράφι.

Οι τιμές καυσίμων

Βέβαια, πέρα από το ράλι των επιτοκίων, με βάση το Παρατηρητήριο του ΥΠΑΝ η μέση πανελλαδική τιμή είναι στα 2,019 ευρώ το λίτρο, ενώ μόλις σε 6 Νομούς είναι οριακά κάτω από τα 2 ευρώ. Είναι ενδεικτικό ότι στις 7/7 η μέση τιμής της αμόλυβδης ήταν 1,867. Επίσης, το πετρέλαιο κίνησης έχει ξεπεράσει τα 1,80 ευρώ σε πολλές περιοχές της Ελλάδας και φλερτάρει με τα 2 ευρώ στις Κυκλάδες, ενώ στις 7/7 η μέση τιμή ήταν στα 1,578.

Υπενθυμίζεται, ότι τα θέματα της ενεργειακής φτώχειας, παρά την πορεία της οικονομίας, παραμένουν ενεργά. Με βάση τα στοιχεία της Eurostat, πέρσι το 18,7% των νοικοκυριών δεν άνοιξε θέρμανση λόγω ακρίβειας κι αυτό ήταν το τρίτο υψηλότερο ποσοστό σε όλη την Ευρώπη.

Κι αυτό την ώρα, που το brent στις διεθνείς αγορές ξεπερνά τα 94 δολάρια το βαρέλι, έχοντας κάνει ένα ράλι της τάξης του 13,4% τον τελευταίο μήνα. Άλλωστε το γεωπολιτικό σκάκι μεταξύ Δύσης - ΟΠΕΚ- Ρωσίας καλά κρατεί και ήδη ο μαύρος χρυσός είναι στα επίπεδα του περσινού Νοεμβρίου με τις προβλέψεις να παραπέμπουν σε τιμές στα 100 δολάρια για το επόμενο 12μηνο!

Σύμφωνα αναλυτές της Bank of America, όπως καταγράφει το CNBC, οι τιμές του πετρελαίου θα μπορούσαν σύντομα να ξεπεράσουν τα 100 δολάρια. “Εάν ο ΟΠΕΚ+ συνεχίσει τις περικοπές της προσφοράς μέχρι το τέλος του έτους με φόντο το θετικό περιβάλλον ζήτησης της Ασίας, πιστεύουμε ότι οι τιμές του Brent θα μπορούσαν να εκτιναχθούν πάνω από 100 δολάρια/βαρέλι πριν από το 2024” ανέφεραν. 

Παράλληλα, η πετρελαϊκή PVM “βλέπει” πως ένα άλμα προς το ορόσημο των 100 δολαρίων ήταν “εύλογο”, επικαλούμενη τους περιορισμούς στην παραγωγή από τη Σαουδική Αραβία και τη Ρωσία αλλά και τη ελλείψεις ντίζελ στην Ευρώπη με φόντο τη διεθνή αύξηση των επιτοκίων.

Ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας προειδοποίησε πάντως την Τετάρτη ότι οι περιορισμοί παραγωγής πιθανότατα θα οδηγήσουν σε «σημαντικό έλλειμμα της αγοράς» μέχρι το τέταρτο τρίμηνο, ενώ η JPMorgan, υπολογίζει ότι η τιμή του πετρελαίου θα διαπραγματευτεί σε ένα εύρος από 80 έως 100 δολάρια βραχυπρόθεσμα.

Αέριο και ρεύμα

Πάντως θετικά σημάδια έρχονται από τις αγορές φυσικού αερίου και ρεύματος. Όπως επισημαίνει η Έκθεση Θερινών Προβλέψεων της Κομισιόν, οι τιμές spot ήταν χαμηλότερες από ό,τι αναμενόταν προηγουμένως στο 2023-2ο τρίμηνο (κατά 11% για την ηλεκτρική ενέργεια και κατά 15% για το φυσικό αέριο TTF). Για το 2023-3ο τρίμηνο οι αγορές φαίνεται τώρα να προτείνουν επίπεδα που είναι χαμηλότερα κατά 21% για το φυσικό αέριο και 25% για την ηλεκτρική ενέργεια σε σχέση με αυτό που αναμενόταν την Άνοιξη.