Νέα Δημοκρατία: Το στρατηγικό αδιέξοδο του Αντώνη Σαμαρά

«Και τώρα τι; Ποια μπορεί να είναι η επόμενη κίνηση του Αντώνη Σαμαρά;» είναι τα ερωτήματα στο εσωτερικό της Ν.Δ. μετά την καταψήφιση από τον πρώην πρωθυπουργό της διάταξης για τη νομιμοποίηση των μεταναστών.

Το τελευταίο διάστημα ο Αντ. Σαμαράς έχει κάνει τέσσερις παρεμβάσεις. Η πρώτη στα ελληνοτουρκικά, όπου κατηγορεί την κυβέρνηση Μητσοτάκη για «διάλογο με τον πειρατή Ερντογάν», ενδοτισμό και εγκατάλειψη των πάγιων θέσεων της χώρας. Η δεύτερη στο θέμα του γάμου των ομόφυλων ζευγαριών, όπου έχει απορρίψει διαρρήδην το σχέδιο της κυβέρνησης για γάμο και τεκνοθεσία.

Η τρίτη ήταν όταν υπέδειξε ότι πρέπει να υπάρξουν διορθωτικές παρεμβάσεις στο φορολογικό νομοσχέδιο, εκτιμώντας πως δεν απέδωσε η μάχη κατά της φοροδιαφυγής μέσα από τεκμαρτά εισοδήματα και τεκμαρτές δαπάνες.

Η τέταρτη ήρθε με την πρόσφατη ρύθμιση, όπου η αντίθεση έφτασε στα άκρα και ανάγκασε την κυβέρνηση να βάλει ζήτημα κομματικής πειθαρχίας. Δεν εμφανίζει τις παρεμβάσεις του ως επιμέρους διαφωνίες σε τομείς της κυβερνητικής πολιτικής, αλλά ενοποιεί τις κινήσεις του προσδίδοντάς τους ιδεολογικό και πολιτικό υπόβαθρο.

Στο Μεταναστευτικό δεν εστίασε τη διαφωνία του στη νομιμοποίηση 3.000 μεταναστών, αλλά στο ότι η διάταξη «μετατρέπει την Ελλάδα σε φάρο προσέλκυσης λαθρομεταναστών». «Οι μετανάστες δεν μπορεί να είναι η απάντηση στην έλλειψη εργατικών χεριών και στο δημογραφικό» αναφέρει χαρακτηριστικά στην ανακοίνωσή του.

Ο Αντ. Σαμαράς δηλώνει απερίφραστα ότι η Ν.Δ. πρέπει να κινηθεί σε δεξιά κατεύθυνση και -απαντώντας στις φιλελεύθερες φωνές, όπως της Ντόρας Μπακογιάννη-, τονίζει ότι «δεν υπάρχει Κεντροδεξιά δίχως Δεξιά». Σχηματικά, ο Αντ. Σαμαράς θεωρεί πως η Ν.Δ. θα πρέπει να εμφανιστεί ως η ελληνική εκδοχή της ευρωπαϊκής Νέας Δεξιάς που είναι σε άνοδο.

Μέχρι τώρα οι δεξιές θέσεις του Αντ. Σαμαρά λειτουργούσαν συμπληρωματικά στην «ψευδοφιλελεύθερη» πολιτική του πρωθυπουργού και συγκρατούσαν διαρροές ψηφοφόρων προς το άκρο δεξιό του πολιτικού φάσματος. Ωστόσο, οι διαφορετικές απόψεις, ακόμη και αντιθέσεις, μπορούν να συνυπάρχουν στο εσωτερικό των μεγάλων πολυσυλλεκτικών κομμάτων -όπου η συγκολλητική ουσία είναι η νομή της εξουσίας-, μέχρι να φτάσουν στο όριο θραύσης.

Τώρα οι δεξιές θέσεις του Αντ. Σαμαρά αναδεικνύουν το ρήγμα στο εσωτερικό της Ν.Δ., που, μετά την αθρόα προσέλευση πρώην σημιτικών, συστεγάζει δύο κόμματα σε συσκευασία ενός. Κι αυτό περιγράφει το στρατηγικό αδιέξοδο του πρώην πρωθυπουργού:

Στη Ν.Δ. η κουλτούρα εξουσίας ωθεί στην ευθυγράμμιση με την κυβερνητική ηγεσία, ενώ ο ίδιος, με το βεβαρημένο παρελθόν, δεν μπορεί να αποχωρήσει και σίγουρα να ρίξει την κυβέρνηση. Θα ήταν διαφορετικά τα πράγματα αν η Ν.Δ. δεν ήταν στην εξουσία, οπότε η αντιπαράθεση θα γινόταν με άλλους όρους.

Εσωκομματική καταστολή

Το ρήγμα θα γινόταν εμφανές και μετρήσιμο αν στα επίμαχα θέματα οι βουλευτές αφήνονταν να ψηφίσουν κατά συνείδηση. Αν δεν είχε τεθεί θέμα κομματικής πειθαρχίας, τότε το αποτέλεσμα της πρόσφατης ψηφοφορίας θα ήταν εντελώς διαφορετικό.

Ωστόσο, πόσες φορές και για τι είδους ζητήματα μπορεί η ηγεσία να καταφύγει στην καταστολή; Τα τέσσερα θέματα, ελληνοτουρκικά, Μεταναστευτικό, φορολογικό, γάμος ομόφυλων ζευγαριών, έχουν διαφορετική βαρύτητα και αντίστοιχη απήχηση στον πυρήνα των ψηφοφόρων.

Αν η κυβέρνηση φέρει στη Βουλή ένα συνυποσχετικό για τη Χάγη, όπως ανέφερε ο Γιώργος Γεραπετρίτης, που μάλιστα να έχει υποχωρήσεις, όπως είχε προαναγγείλει ο πρωθυπουργός στη συνέντευξή του μετά τη συνάντηση με τον Ερντογάν στο Βίλνιους, τότε όλα είναι ανοιχτά, καθώς είναι βέβαιο ότι ένας αριθμός βουλευτών θα καταψηφίσει ανεξαρτήτως κομματικής πειθαρχίας.

Ο γάμος των ομόφυλων ζευγαριών, πάλι, δεν σηκώνει κομματική πειθαρχία, αλλά θα έχει μεγάλη επίπτωση στον σκληρό πυρήνα των οπαδών - χαράς ευαγγέλια για τον Δημήτρη Νατσιό.

Το σύστημα Μαξίμου αυτή τη φορά έδειξε τα δόντια του, κίνησε ολόκληρο τον μηχανισμό του για να απομονώσει και να εμφανίσει ως «γραφικό» τον Αντ. Σαμαρά, όπως είχε κάνει και με τον Κώστα Καραμανλή όταν, τον Αύγουστο του 2022, είχε αντιδράσει στις υποκλοπές και στη διαφαινόμενη ακόμη συγκάλυψη αποκαλώντας grosso modo «ηλίθιο» τον πρωθυπουργό.

Στην παρούσα φάση δεν είναι τόσο ότι πήραν θέση οι βουλευτές όσο ότι τα συστημικά μίντια και οι ενσωματωμένοι δημοσιογράφοι (που σε κάθε ευκαιρία θύμιζαν τη φράση της «κυρίας Τασίας για τους μετανάστες») πήραν γραμμή να υπερθεματίζουν στην ανάγκη νομιμοποίησης των μεταναστών για οικονομικούς και δημογραφικούς (!) λόγους, απαξιώνοντας παράλληλα τον Αντ. Σαμαρά και αποδίδοντάς του ιδιοτελή κίνητρα ή προσωπικές πικρίες.

Δεν είναι δίχως σημασία ότι το βάρος της αντιπαράθεσης με τον πρώην πρωθυπουργό σήκωσε ο Άδωνης Γεωργιάδης και επιστρατεύτηκε ακόμη και ο Γιώργος Καρατζαφέρης για να μειώσουν τη βαρύτητα της κριτικής από τα δεξιά.

Τοξική σχέση

Η σχέση Αντ. Σαμαρά και Κυριάκου Μητσοτάκη έχει παρελθόν, παρόν και, όπως δείχνουν τα πράγματα, μέλλον. Ο Αντ. Σαμαράς στήριξε την υποψηφιότητα Μητσοτάκη για την προεδρία του κόμματος κάνοντας εκεχειρία με τον εν ζωή ακόμη τότε πατέρα του πρωθυπουργού.

Επρόκειτο για μια στρατηγική κίνησή του για να μην παραμείνει το κόμμα στους καραμανλικούς με τον Βαγγέλη Μεϊμαράκη και ενώ είχε ήδη φέρει τους «ακροδεξιούς» Μάκη Βορίδη και Άδ. Γεωργιάδη. Μάλιστα, μετά την επικράτηση του υιού του, ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης τηλεφώνησε στον Αντ. Σαμαρά και τον ευχαρίστησε για τη στήριξη - σύμφωνα με μαρτυρία παλιού συνεργάτη.

Ο Κ. Μητσοτάκης όμως -ο οποίος φέρεται να έχει πει ότι «ο πατέρας μου μπορεί να ξέχασε, εγώ δεν ξεχνώ»-, δεν του το ανταπέδωσε. Τον Ιούλιο του 2019 δεν τον πρότεινε για επίτροπο της χώρας, όπως ήθελε ο Αντ. Σαμαράς.

Λίγους μήνες αργότερα, όχι μόνο δεν τον πρότεινε για Πρόεδρο της Δημοκρατίας, αλλά προτίμησε την Κατερίνα Σακελλαροπούλου, που σε επίπεδο ιδεών εκφράζει όλο το φιλελεύθερο δικαιωματιστικό πλαίσιο που αποστρέφεται ο Αντ. Σαμαράς.

Το ενδεχόμενο να τον προτείνει τώρα για επίτροπο θα πρέπει να αποκλειστεί, όπως και μια πρόταση για τη θέση του Προέδρου της Δημοκρατίας. Κάπως έτσι το εσωκομματικό κουβάρι της Ν.Δ. μετατρέπεται σε γόρδιο δεσμό.