Δύο χρόνια πόλεμος στην Ουκρανία

Το ημερολόγιο έδειχνε 24 Φεβρουαρίου 2022 όταν η Ρωσία εξαπέλυσε πλήρους κλίμακα εισβολή στην Ουκρανία. Τότε, όλοι πίστευαν σε μία γρήγορη νίκη των ρωσικών δυνάμεων, όμως διαψεύστηκαν. Σήμερα μετράμε δύο χρόνια πολέμου με την παύση των συγκρούσεων να φαντάζει μακρινό σενάριο.

Πόσο πιθανό, λοιπόν, είναι να τερματιστεί φέτος ο πόλεμος στην Ουκρανία; «Ο μόνος τρόπος με τον οποίο μπορώ να προβλέψω ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία θα τελειώσει το 2024 είναι εάν πεθάνει ο Βλαντιμίρ Πούτιν» έχει δηλώσει στο Newsweek η καθηγήτρια ΜΜΕ στο Πανεπιστήμιο Fordham και πρώην επικεφαλής του γραφείου CBS News Moscow, Μπεθ Νόμπελ.

Άλλωστε, σύμφωνα με το ιαπωνικό δίκτυο Nikkei, ο ίδιος ο πρόεδρος της Ρωσίας, Βλαντιμίρ Πούτιν φαίνεται να έχει πει στον Κινέζο ομόλογό του Σι Τζινπίνγκ ότι θα συνεχίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία για τουλάχιστον πέντε χρόνια.

Ας δούμε, όμως, τα βασικότερα ορόσημα σε ένα πόλεμο ο οποίος μπαίνει στον τρίτο χρόνο εχθροπραξιών.
24 Φεβρουαρίου 2022: Η Ρωσία εισβάλει στην Ουκρανία

Λίγες μέρες μετά την αναγνώριση των αποσχισμένων εδαφών του Ντόνετσκ και του Λουχάνσκ, η Ρωσία εξαπέλυσε μια πλήρους κλίμακας εισβολή στην Ουκρανία. Η εισβολή ξεκίνησε τα ξημερώματα στην ανατολική ουκρανική επικράτεια του Ντονμπάς. Ο ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι κήρυξε στρατιωτικό νόμο και διέκοψε επίσημα τις διπλωματικές σχέσεις με τη Ρωσία.

Η πρώτη μέρα του πολέμου σηματοδοτήθηκε από την κατάληψη του αεροδρομίου Antonov, βόρεια του Κιέβου, από ρωσικές δυνάμεις, οι οποίες όμως γρήγορα περικυκλώθηκαν πριν προλάβουν να φέρουν ενισχύσεις. Το αεροδρόμιο υπέστη τόσες ζημιές που ήταν αδύνατο για τη Ρωσία να το χρησιμοποιήσει για ανεφοδιασμό, ενώ το μεγαλύτερο αεροπλάνο του κόσμου, το Antonov An-225, καταστράφηκε κατά τη διάρκεια της μάχης.
2 Μαρτίου 2022: Πρόσφυγες στα πολωνικά σύνορα

Χιλιάδες Ουκρανοί αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τη χώρα, με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR) να κάνει λόγο για τουλάχιστον 100.000 εκτοπισμένους τις πρώτες 24 ώρες της στρατιωτικής επίθεσης.

Ουρές χιλιομέτρων σχημάτιζαν τα οχήματα που περίμεναν μέρες ολόκληρες για να μπορέσουν να περάσουν στη γειτονική Πολωνία, ενώ άλλοι προσπάθησαν να φτάσουν στη χώρα με τρένα. Στην πλειονότητά τους γυναίκες, παιδιά και ηλικιωμένοι, αφού στους άνδρες που ήταν σε ηλικία μάχης απαγορεύθηκε η έξοδος από τη χώρα.

6 Μαρτίου 2022: Εκκένωση του Irpin

Καθώς τα ρωσικά στρατεύματα άρχισαν να πλησιάζουν το Κίεβο, οι άνθρωποι που ζούσαν στα βορειοδυτικά προάστια της πρωτεύουσας παγιδεύτηκαν σε μία από τις πιο σκληρές μάχες δρόμου που έχουν καταγραφεί μέχρι στιγμής.

Η κύρια γέφυρα που διέσχιζε τον ποταμό Irpin καταστράφηκε από Ουκρανούς για να εμποδίσουν τη ρωσική προέλαση, γεγονός που δυσκόλεψε την εκκένωση. Σύμφωνα με τις ουκρανικές αρχές, εκατοντάδες άμαχοι έχασαν τη ζωή τους στην προσπάθειά τους να διαφύγουν.
1 Απριλίου 2022: Οι φρικαλεότητες στη Μπούτσα


Όταν τα ρωσικά στρατεύματα αποχώρησαν από την πόλη Μπούτσα, βόρεια του Ιρπίν, άφησαν πίσω τους την απόλυτη καταστροφή. Δεκάδες πτώματα αμάχων βρέθηκαν διασκορπισμένα γύρω από έναν μόνο δρόμο προκαλώντας παγκόσμια κατακραυγή. 

Διεθνείς εμπειρογνώμονες από τον Οργανισμό για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη δήλωσαν ότι διαπίστωσαν «σοβαρές παραβιάσεις» του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου από τις ρωσικές δυνάμεις. Η Ρωσία ισχυρίστηκε ότι οι εικόνες ήταν ψεύτικες.

17 Μαΐου 2022: Η άμυνα στο Αζοφστάλ

Το εργοστάσιο χάλυβα Αζοφστάλ, στη Μαριούπολη, έγινε σύμβολο της ουκρανικής αντίστασης. Οι υπερασπιστές του εργοστασίου άντεξαν εβδομάδες κόντρα στον ανελέητο ρωσικό βομβαρδισμό πριν παραδοθούν τελικά τον Μάιο. Ουκρανοί αξιωματούχοι επαίνεσαν τους μαχητές, λέγοντας ότι ο αγώνας τους κατάφερε να σταματήσει τις ρωσικές δυνάμεις και απέτρεψε την κατάληψη της Ζαπορίζια και του πυρηνικού σταθμού που λειτουργεί εκεί, του μεγαλύτερου στην Ευρώπη.
1 Σεπτεμβρίου 2022: Οι ρωσικές δυνάμεις εγκαταλείπουν το Χάρκοβο


Οι Ουκρανοί αντεπιτέθηκαν με μεγάλη ισχύ ανακαταλαμβάνοντας μεγάλες εκτάσεις και αναγκάζοντας τους Ρώσους να εγκαταλείψουν την περιοχή. Η Μόσχα χαρακτήρισε τη βιαστική απόσυρση ως «ανασυγκρότηση», ενώ ακολούθησε γενική επιστράτευση, την πρώτη μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.
8 Οκτωβρίου 2022: Επίθεση στη γέφυρα της Κριμαίας


Η μόνη γέφυρα που συνδέει τη Ρωσία με τη χερσόνησο της Κριμαίας υπέστη σοβαρές ζημιές από έκρηξη. Η οδική και σιδηροδρομική γέφυρα του Στενού του Κερτς είναι τόσο στρατηγικής όσο και συμβολικής σημασίας: άνοιξε από τον Πούτιν το 2018, τέσσερα χρόνια αφότου η Ρωσία προσάρτησε παράνομα την Κριμαία από την Ουκρανία.
21 Δεκεμβρίου 2022: Επίσκεψη Ζελένσκι στον Λευκό Οίκο

Ο 

Ο πρόεδρος της Ουκρανίας πραγματοποίησε αιφνιδιαστική επίσκεψη στον Λευκό Οίκο, την πρώτη μετά την εποχή του Ουίνστον Τσόρτσιλ που ένας ξένος ηγέτης επισκέφθηκε τις Ηνωμένες Πολιτείες ενώ η χώρα του/της ήταν σε πόλεμο.

Η κυβέρνηση Μπάιντεν ανακοίνωσε νέα στρατιωτική βοήθεια 2 δισεκατομμυρίων δολαρίων για την Ουκρανία, συμπεριλαμβανομένου του πυραυλικού συστήματος Patriot, το οποίο είναι ικανό να καταρρίψει πυραύλους Cruise, βαλλιστικούς πυραύλους μικρού βεληνεκούς και αεροσκάφη. Αργότερα την ίδια μέρα, ο Ζελένσκι απηύθυνε ομιλία στο Κογκρέσο.

25 Ιανουαρίου 2023: Γερμανία και ΗΠΑ εξοπλίζουν αμυντικά την Ουκρανία

Καθώς ο πόλεμος πλησίαζε στον 12ο μήνα μάχης, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Γερμανία ανακοίνωσαν ότι θα στείλουν προηγμένα άρματα μάχης για να ενισχύσουν την ουκρανική άμυνα.

20 Φεβρουαρίου 2023: Ο Μπάιντεν επισκέπτεται το Κίεβο

Ο 

Ο Μπάιντεν ταξίδεψε στην Ουκρανία με τρένο από την Πολωνία. Συναντήθηκε με τον Ζελένσκι και περπάτησε στους δρόμους του Κιέβου ενώ ηχούσαν οι σειρήνες της αεράμυνας. Σε κοινές δηλώσεις, ανακοίνωσε πρόσθετη βοήθεια 500 εκατομμυρίων δολαρίων και δήλωσε: «Ένα χρόνο αργότερα, το Κίεβο στέκεται. Και η Ουκρανία στέκεται. Η δημοκρατία στέκεται όρθια».
23 Ιουνίου 2023: Η ανταρσία της Wagner

Δεκάδες χιλιάδες μισθοφόροι της ομάδας Wagner, μια παραστρατιωτική οργάνωση που χρηματοδοτείται από τη Ρωσία, κινήθηκαν προς τη Μόσχα σε μια προφανή απόπειρα πραξικοπήματος. 

Ο ηγέτης της οργάνωσης, Γιεβγκένι Πριγκόζιν προέτρεψε τα μέλη των ενόπλων δυνάμεων της χώρας να συμμετάσχουν στον σκοπό του, ωθώντας τον ίδιο τον Πούτιν να καλέσει τα εμπλεκόμενα στρατεύματα «να μην κάνουν ένα μοιραίο και τραγικό, μοναδικό λάθος».

20 Σεπτεμβρίου 2023: Ο Ζελένσκι απευθύνεται στον ΟΗΕ

Ο Πρόεδρος Ζελένσκι απευθύνεται στη γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών για πρώτη φορά από τότε που η Ρωσία εισέβαλε στη χώρα. Στην ομιλία του ο Ζελένσκι προτρέπει τα μέλη του Οργανισμού να ενωθούν απέναντι στη ρωσική επιθετικότητα και να αναγνωρίσουν την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας.
20 Οκτωβρίου: 65 δις δολάρια στην Ουκρανία

Ο Λευκός Οίκος ζήτησε περισσότερα από 105 δις δολάρια από το Κογκρέσο για λόγους «εθνικής ασφάλειας», από τα οποία υα 61 δις αφορούσαν την Ουκρανία.

Ο Αμερικανός Πρόεδρος Τζο Μπάιντεν χαρακτήρισε τη χρηματοδότηση για στρατιωτική και ανθρωπιστική βοήθεια «εξαιρετικά επείγουσα», υποστηρίζοντας ότι η Ρωσία «θέλει να «εξοντώσει τη δημοκρατία της γειτονικής χώρας».

14 Δεκεμβρίου 2023: Η ΕΕ ξεκινά ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την Ουκρανία




Οι ηγέτες της ΕΕ συμφώνησαν να εκκινήσουν τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις παρά τις «απειλές» του Ούγγρου πρωθυπουργού Βίκτορ Όρμπαν ότι θα μπλοκάρει την οικονομική ενίσχυση στην Ουκρανί

Ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ ανακοίνωσε τη συμφωνία λεγοντας ότι δίνει ένα «ξεκάθαρο μήνυμα ελπίας για τους ανθρώπους και για την ήπειρό μας».

11 Φεβρουαρίου 2024: Καθαίρεση του αρχιστράτηγου Ζαλούζνι

Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι ανακοίνωσε στον Βαλέρι Ζαλούζνι ότι τον αντικαθιστά στην ηγεσία των ουκρανικών δυνάμεων, την ώρα που σε δύο κρίσιμα μέτωπα στις πόλεις-φρούρια Αβντίιβκα και Τσάσοβ Γιαρ οι μάχες μαίνονταν. Αντικαταστάτης του Ζαλούζνι ορίστηκε ο στρατηγός Ολεξάντρ Σίρσκιι με προεδρικό διάταγμα.

Εκατοντάδες χιλιάδες νεκροί άμαχοι και στρατιώτες

Ο ανθρώπινος απολογισμός δύο ετών ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία ανέρχεται σε εκατοντάδες χιλιάδες νεκρούς, σύμφωνα με τα ρωσικά και τα ουκρανικά στοιχεία, όμως οι ακριβείς αριθμοί παραμένουν άγνωστοι.

Η Μόσχα και το Κίεβο κρατούν απόρρητες τις στρατιωτικές απώλειές τους και η Ρωσία κρύβει τον αριθμό των αμάχων που έχουν σκοτωθεί στις ζώνες που έχει καταλάβει, όπως στην κατεστραμμένη Μαριούπολη.

Ο άγνωστος απολογισμός των αμάχων

Οι επίσημοι απολογισμοί για τους αμάχους που έχουν χάσει τη ζωή τους από την αρχή της ρωσικής εισβολής το Φεβρουάριο του 2022 υπολείπονται πολύ της πραγματικότητας, επειδή δεν έχει καταστεί δυνατό να γίνει ποτέ ένας ανεξάρτητος απολογισμός καθώς δεν υπάρχει πρόσβαση στα εδάφη της Ουκρανίας που έχουν καταληφθεί από τη Ρωσία.

Τον Ιούνιο 2023, οι ουκρανικές αρχές έλεγαν ότι μπόρεσαν να καταμετρήσουν 10.368 αμάχους, τα πτώματα των οποίων βρέθηκαν. «Εκτιμάμε πως το πιθανότερο είναι ο αριθμός να είναι πέντε φορές υψηλότερος. Συνεπώς γύρω στα 50.000» θύματα, είχε διευκρινίσει τότε ο Όλεγκ Γκάβρις, ο κύριος σύμβουλος του προσωπάρχη του προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι.

Ο ΟΗΕ θεωρεί επίσης πως ο απολογισμός είναι «σημαντικά υψηλότερος» από τους περίπου 10.000 αμάχους που κατέστη δυνατό να καταμετρηθούν.

Οι ουκρανικές αρχές εκτιμούν πως μόνο η πολιορκία της Μαριούπολης (από το Φεβρουάριο ως το Μάιο του 2022), μιας μεγάλης πόλης-λιμανιού στη νότια Ουκρανία που βρίσκεται σήμερα υπό ρωσικό έλεγχο, στοίχισε τη ζωή σε τουλάχιστον 25.000 ανθρώπους, οι οποίοι ενταφιάσθηκαν σε ομαδικούς τάφους.



Κανένας απολογισμός δεν ανακοινώθηκε ποτέ για άλλες πόλεις, όπως το Μπαχμούτ στην ανατολική Ουκρανία.

Από τη ρωσική πλευρά των συνόρων, ο απολογισμός ανέρχεται σε τουλάχιστον 145 νεκρούς, σύμφωνα με καταμέτρηση που πραγματοποιήθηκε από το ρωσικό ειδησεογραφικό ιστότοπο 7X7.

Εκατοντάδες χιλιάδες στρατιώτες

Και στις δύο πλευρές, οι στρατιωτικές απώλειες είναι δεδομένα που τα γενικά επιτελεία αποσιωπούν. Πρέπει συνεπώς να στραφεί κανείς σε εκτιμήσεις που γίνονται από τρίτες πηγές.

Τον περασμένο Αύγουστο, οι New York Times, επικαλούμενοι αμερικανούς αξιωματικούς, υπολόγιζαν τις στρατιωτικές απώλειες σε 70.000 νεκρούς και 100.000 ως 120.000 τραυματίες στην ουκρανική πλευρά και 120.000 νεκρούς και 170.000 ως 180.000 τραυματίες στη ρωσική πλευρά.

Στις 29 Ιανουαρίου φέτος, σε γραπτή απάντησή του σ’ ένα βουλευτή, ο βρετανός υπουργός Άμυνας Τζέιμς Χίπι υπολόγιζε από την πλευρά του τις ρωσικές απώλειες σε περισσότερους από 350.000 νεκρούς και τραυματίες.

Την περασμένη Τρίτη, ο ουκρανικός στρατός ανέφερε πως μέσα σε δύο χρόνια έχει σκοτώσει ή τραυματίσει σχεδόν 405.000 ρώσους στρατιώτες.

Ο ρώσος υπουργός Άμυνας Σεργκέι Σοϊγκού είχε δηλώσει από την πλευρά του το Δεκέμβριο 2023 πως 383.000 ουκρανοί στρατιώτες είχαν σκοτωθεί ή τραυματισθεί από την αρχή της εισβολής.
Ο Σοϊγκού επισκέφθηκε τα ρωσικά στρατεύματα

Ο Ρώσος υπουργός Αμυνας Σεργκέι Σοϊγκού επισκέφθηκε τα ρωσικά στρατεύματα στην Ουκρανία, ανακοίνωσαν πριν από λίγο οι ένοπλες δυνάμεις της Ρωσίας, ενώ σήμερα συμπληρώνονται δύο χρόνια από την έναρξη του πολέμου.

«Σήμερα όσον αφορά την ισορροπία δυνάμεων, το πλεονέκτημα είναι με το μέρος μας», δήλωσε ο Ρώσος υπουργός Αμυνας απευθυνόμενος στους Ρώσους στρατιώτες σε κέντρο διοίκησης των ρωσικών δυνάμεων στην Ουκρανία.

Στην ανακοίνωση των ρωσικών ενόπλων δυνάμεων διευκρινίζεται ότι ο υπουργός ενημερώθηκε πως οι ρωσικές δυνάμεις πέρασαν στην επίθεση μετά την κατάληψη της πόλης Αβντιίβκα.

Ανακοίνωση ΥΠΕΞ για τα δύο χρόνια από την έναρξη της ρωσικής επίθεσης κατά της Ουκρανίας

Την κατηγορηματική θέση της Ελλάδας ότι οι μεταβολές διεθνώς αναγνωρισμένων συνόρων με τη χρήση στρατιωτικής βίας είναι αντίθετες προς τον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών και συνεπώς μη αποδεκτές, υπογραμμίζει το υπουργείο Εξωτερικών σε ανακοίνωσή του για «τη συμπλήρωση σήμερα δύο ετών από την παράνομη ρωσική επίθεση κατά της Ουκρανίας, που έχει οδηγήσει στην απώλεια χιλιάδων ανθρώπινων ζωών και σε ανυπολόγιστες καταστροφές».

Εξίσου, το υπουργείο Εξωτερικών διαμηνύει πως ο σεβασμός της εδαφικής ακεραιότητας, της εθνικής κυριαρχίας και ανεξαρτησίας όλων των κρατών και η αποχή από τη χρήση βίας ή την απειλή χρήσης βίας στις διεθνείς σχέσεις, αποτελούν θεμελιώδεις αρχές του διεθνούς δικαίου και αδιαπραγμάτευτες αρχές της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής.

Επίσης, τονίζει πως η Ελλάδα στέκεται σταθερά στο πλευρό του γενναίου ουκρανικού λαού που αγωνίζεται για την ανεξαρτησία και την κυριαρχία της χώρας του. Η συμπαράστασή μας προς την κυβέρνηση και τον λαό της Ουκρανίας είναι συνεχής και ειλικρινής, επισημαίνει.

Περαιτέρω σημειώνει πως η Ελλάδα δεν ξεχνά τα θύματα των ρωσικών επιθέσεων και τις καταστροφές στη Μαριούπολη, στην περιοχή όπου αναπτύχθηκαν πολυπληθείς ελληνικές κοινότητες επί αιώνες.

Τέλος, υπογραμμίζει την αποφασιστικότητα της Ελλάδας «να συνεχίσουμε να στηρίζουμε την Ουκρανία στον δίκαιο αμυντικό της αγώνα».