Κύπρος: 50 Χρόνια από το Πραξικόπημα Ιωαννίδη κατά του Μακάριου και την Τουρκική Εισβολή του ''Αττίλα''

Ήταν 15 Ιουλίου 1974 όταν η Κύπρος βρέθηκε στο επίκεντρο ενός από τα πιο δραματικά και τραγικά γεγονότα της σύγχρονης ιστορίας της. Το πραξικόπημα της Χούντας των Συνταγματαρχών της Ελλάδας, με επικεφαλής τον Δημήτριο Ιωαννίδη, και η επακόλουθη τουρκική εισβολή άφησαν ανεξίτηλα σημάδια στο νησί και στους ανθρώπους του.

Ιστορικό Πλαίσιο

Η Κύπρος, ανεξάρτητο κράτος από το 1960, είχε από καιρό ένα περίπλοκο πολιτικό και εθνοτικό σκηνικό. Η ελληνική κοινότητα, υπό την ηγεσία του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου, και η τουρκική κοινότητα, υπό την ηγεσία του Ραούφ Ντενκτάς, συνυπήρχαν σε ένα κλίμα αμοιβαίας καχυποψίας και έντασης. Οι προσπάθειες για ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα και η αντίδραση της τουρκικής μειονότητας υπήρξαν πηγές συνεχών συγκρούσεων.

Η Χούντα των Συνταγματαρχών στην Ελλάδα, που είχε καταλάβει την εξουσία το 1967, θεωρούσε τον Μακάριο εμπόδιο στα σχέδιά της για την Ένωση. Η παρουσία του Μακαρίου, ενός πολιτικά ισχυρού και διεθνώς αναγνωρισμένου ηγέτη, απειλούσε την εξουσία της Χούντας και την επιρροή της στην Κύπρο.

Τα Γεγονότα του Πραξικοπήματος

Στις 15 Ιουλίου 1974, η Εθνική Φρουρά της Κύπρου, με την υποστήριξη της Χούντας, πραγματοποίησε πραξικόπημα εναντίον του Μακαρίου. 

Το συγκλονιστηκό διάγγελμα του Μακάριου

Ο Μακάριος κατάφερε να διαφύγει και να ζητήσει βοήθεια από το εξωτερικό, αλλά η κυβέρνηση που εγκαθιδρύθηκε υπό τον Νίκο Σαμψών, υποστηρικτή της Ένωσης, επιδεινώσε την κατάσταση.

Η απόφαση αυτή της Χούντας αποδείχθηκε καταστροφική. Η Τουρκία, επικαλούμενη το δικαίωμά της ως εγγυήτρια δύναμη της ανεξαρτησίας και ασφάλειας της Κύπρου, αποφάσισε να επέμβει στρατιωτικά.

Η Τουρκική Εισβολή

Στις 20 Ιουλίου 1974, μόλις πέντε ημέρες μετά το πραξικόπημα, η Τουρκία εξαπέλυσε στρατιωτική επιχείρηση με την κωδική ονομασία "Αττίλας". Η εισβολή ξεκίνησε με αποβάσεις στην περιοχή της Κερύνειας και αεροπορικές επιθέσεις στη Λευκωσία. Η Εθνική Φρουρά της Κύπρου και οι ελληνικές δυνάμεις αδυνατούσαν να αντισταθούν στην ισχυρή τουρκική στρατιωτική μηχανή.

Η κατάπαυση του πυρός που επιτεύχθηκε στις 22 Ιουλίου αποδείχθηκε προσωρινή. Στις 14 Αυγούστου, η Τουρκία ξεκίνησε το δεύτερο κύμα της εισβολής, επεκτείνοντας τον έλεγχο της στο βόρειο τρίτο της νήσου. Μέχρι το τέλος της δεύτερης φάσης, περίπου το 37% της Κύπρου βρισκόταν υπό τουρκική κατοχή.

Οι Συνέπειες

Η τουρκική εισβολή είχε τραγικές συνέπειες για την Κύπρο. Περισσότεροι από 200.000 Ελληνοκύπριοι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους και να γίνουν πρόσφυγες στο ίδιο τους το νησί. Χιλιάδες άνθρωποι σκοτώθηκαν ή αγνοούνται ακόμη. Η διαίρεση της Κύπρου παραμένει μια από τις πιο επίμονες και άλυτες συγκρούσεις της σύγχρονης εποχής.

Η εισβολή και η κατοχή επηρέασαν βαθειά την κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή του νησιού. Η Πράσινη Γραμμή, η ζώνη κατάπαυσης του πυρός υπό τον έλεγχο των Ηνωμένων Εθνών, χωρίζει ακόμη τη Λευκωσία, την τελευταία διαιρεμένη πρωτεύουσα στην Ευρώπη.

Δολοφονίες του Τάσου Ισαάκ και του Σολωμού Σολωμού

Δύο δεκαετίες μετά τα γεγονότα του 1974, η κυπριακή τραγωδία συνεχίστηκε με τις δολοφονίες του Τάσου Ισαάκ και του Σολωμού Σολωμού το 1996. Κατά τη διάρκεια μιας διαδήλωσης διαμαρτυρίας ενάντια στην τουρκική κατοχή στη Δερύνεια, ο Τάσος Ισαάκ λιντσαρίστηκε μέχρι θανάτου από Τούρκους εθνικιστές των ''Γκρίζων Λύκων'' και παραστρατιωτικούς στις 11 Αυγούστου 1996.

Λίγες μέρες αργότερα, στις 14 Αυγούστου, κατά την κηδεία του Ισαάκ, ο Σολωμός Σολωμού, εξοργισμένος από τη βαρβαρότητα, προσπάθησε να κατεβάσει μια τουρκική σημαία από έναν ιστό. Δολοφονήθηκε εν ψυχρώ από Τούρκους στρατιώτες. 

Οι δολοφονίες αυτές επιβεβαίωσαν για ακόμη μια φορά τη συνεχιζόμενη ένταση και τη βία στην Κύπρο, φέρνοντας στο προσκήνιο την ανάγκη για μια δίκαιη και ειρηνική λύση.

Η Κληρονομιά 50 Χρόνια Μετά

Πενήντα χρόνια μετά, η Κύπρος εξακολουθεί να παλεύει με την κληρονομιά αυτών των τραγικών γεγονότων. Η συνεχιζόμενη κατοχή και η αποτυχία των διαπραγματεύσεων για μια δίκαιη και βιώσιμη λύση παραμένουν ανοιχτές πληγές για τον κυπριακό λαό.

Οι προσπάθειες για επανένωση συνεχίζονται, με την ελπίδα ότι κάποια μέρα το νησί θα ξαναενωθεί και οι κάτοικοί του θα μπορέσουν να ζήσουν ειρηνικά μαζί. Η μνήμη των γεγονότων του 1974 παραμένει ζωντανή, υπενθυμίζοντας την ανάγκη για ειρήνη, δικαιοσύνη και συμφιλίωση.

Ο αγώνας για αναγνώριση και δικαιοσύνη συνεχίζεται, καθώς οι Κύπριοι δεν ξεχνούν το παρελθόν και εργάζονται για ένα καλύτερο μέλλον.