Αιματηρές επέτειοι του Πολυτεχνείου

Με τον Ανδρέα Παπανδρέου και το ΠΑΣΟΚ προ των πυλών της εξουσίας, και τη Νέα Δημοκρατία σε νευρική κρίση, γιορτάστηκε η 7η επέτειος από την εξέγερση του Πολυτεχνείου, το 1980, που ήταν και η πλέον αιματηρή της ιστορίας.



Οι εορταστικές εκδηλώσεις κορυφώθηκαν στις 16 Νοεμβρίου, ημέρα Κυριακή, με την καθιερωμένη πορεία, όχι προς την Αμερικάνικη Πρεσβεία, αφού η κυβέρνηση Ράλλη την είχε απαγορεύσει. Οι διαδηλωτές θα έφθαναν ως το Σύνταγμα, όπου και θα έπρεπε να διαλυθούν.


Έξω από τη Βουλή 2.000 αριστεριστές και αναρχικοί προσπάθησαν να σπάσουν τον αστυνομικό κλοιό. Ακολούθησαν εκτεταμένα και σφοδρής έντασης επεισόδια, από την Πλατεία Συντάγματος ως την Πατησίων και τους γύρω δρόμους, με καταστροφές, λεηλασίες καταστημάτων, εμπρησμούς και δεκάδες συλλήψεις διαδηλωτών. Πρωταγωνιστικό ρόλο στην καταστολή των επεισοδίων έπαιξε το μηχανοκίνητο της αστυνομίας, με τις γνωστές και αποκρουστικές «αύρες», που από εκείνη τη διαδήλωση δεν ξαναφάνηκαν στους δρόμους της Αθήνας.

Τραυματίες υπήρξαν πολλοί και από τις δύο πλευρές. Δύο, όμως ήταν σε σοβαρή κατάσταση. Η 20χρονη εργάτρια Σταματία Κανελλοπούλου βρέθηκε πεσμένη σε πεζοδρόμιο της οδού Πανεπιστημίου. Μεταφέρθηκε αναίσθητη στο «Ιπποκράτειο», όπου άφησε την τελευταία της πνοή, προτού οι γιατροί προλάβουν να τις προσφέρουν τις πρώτες βοήθειες. Πέθανε από χτύπημα γκλομπ. Με βαριές κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις από γκλομπ διακομίστηκε στο «Λαϊκό» ο 26χρονος κύπριος φοιτητής της Νομικής, Ιάκωβος Κουμής, που άφησε την τελευταία του πνοή λίγες μέρες αργότερα.

Τα επεισόδια και τις βιαιότητες καταδίκασαν όλα τα πολιτικά κόμματα και οι φοιτητικές παρατάξεις. Ο συνήθως καταγγελτικός Ανδρέας Παπανδρέου υπήρξε διακριτικός απέναντι στην αστυνομική βία, ίσως γιατί «αισθάνθηκε την κρυφή αλληλεγγύη του συμμετόχου στην εξουσία, όταν κάλυπτε χωρίς όρους τη βαρβαρότητα των ΜΑΤ», όπως έγραψε στο περιοδικό «Αντιθέσεις» ο δημοσιογράφος Πέτρος Ευθυμίου, βουλευτής του ΠΑΣΟΚ τα επόμενα χρόνια.

Οι δράστες των δύο θανάτων έμειναν ατιμώρητοι, καθώς όσοι από τους αστυνομικούς κατηγορήθηκαν για τα συμβάντα της 16ης Νοεμβρίου 1980 αθωώθηκαν επτά χρόνια αργότερα.



Η 12η επέτειος του «Πολυτεχνείου» και η δολοφονία Καλτεζά

Την Κυριακή 17 Νοεμβρίου 1985, ανήμερα της δωδέκατης επετείου από την εξέγερση του Πολυτεχνείου, ένας 15χρονος διαδηλωτής, ο Μιχάλης Καλτεζάς, έπεσε νεκρός από σφαίρα αστυνομικού στα Εξάρχεια. Την εποχή εκείνη, η Ελλάδα βρισκόταν στις αρχές της δεύτερης κυβερνητικής θητείας του ΠΑΣΟΚ, με πρωθυπουργό τον Ανδρέα Παπανδρέου.



Μετά το τέλος της καθιερωμένης πορείας προς την Αμερικάνικη Πρεσβεία, που σημαδεύτηκε από τις λεκτικές αντεγκλήσεις μεταξύ των μπλοκ του ΠΑΣΟΚ και του ΚΚΕ για την σκληρή οικονομική πολιτική της κυβέρνησης (υποτίμηση της δραχμής κατά 15% , απαγόρευση αυξήσεων), άρχισαν οι πρώτες αψιμαχίες μεταξύ αστυνομικών και νεαρών διαδηλωτών του αναρχικού και αντιεξουσιαστικού χώρου. Λίγο πριν από τα μεσάνυχτα, μία ομάδα διαδηλωτών επιτέθηκε κατά μιας κλούβας των ΜΑΤ στην οδό Στουρνάρη στα Εξάρχεια.


Ένας από τους διαδηλωτές, ο 15χρονος μαθητής Μιχάλης Καλτεζάς, εκσφενδόνισε μια βόμβα Μολότοφ κατά του αστυνομικού αυτοκινήτου, το οποίο άρχισε να λαμπαδιάζει. Τότε, ένας αστυφύλακας, ο 26χρονος Αθανάσιος Μελίστας, πυροβόλησε με το υπηρεσιακό του περίστροφο κατά των διαδηλωτών, που βρίσκονταν σε φάση υποχώρησης στην οδό Σολωμού. Μία σφαίρα βρήκε τον νεαρό μαθητή Καλτεζά κάτω από το αριστερό αυτί, σωριάζοντάς τον νεκρό.

Μόλις μαθεύτηκε η δολοφονία Καλτεζά, ο Υπουργός Υγείας και Πρόνοιας, Γιώργος Γεννηματάς, κατέφθασε στον «Ευαγγελισμό», όπου διακομίστηκε η σορός του, και εξέφρασε τη συντριβή του για το συμβάν. Φίλοι και συμμαθητές, μιλώντας σε δημοσιογράφους, χαρακτήρισαν τον Μιχάλη «ένα σκληρό παιδί, ένα ροκά, που συμπαθούσε τους οργισμένους και αμφισβητίες νέους».

Σχεδόν αμέσως, οι αναρχικοί κατέλαβαν το Φυσικείο (Παλαιό Χημείο) στην οδό Σόλωνος και το Πολυτεχνείο. Την επομένη δόθηκε η άδεια από την Επιτροπή Πανεπιστημιακού Ασύλου για την εκκένωση του κτιρίου από την αστυνομία. Τα ΜΑΤ επενέβησαν και με τη χρήση δακρυγόνων συνέλαβαν 37 άτομα. Η κατάληψη του Πολυτεχνείο έληξε μετά από διαπραγματεύσεις, χωρίς επεισόδια.


Η εκδίκηση της 17Ν εναντίον κλούβας των ΜΑΤ 

Επεισόδια έγιναν και σε άλλα σημεία της πρωτεύουσας, μεταξύ αναρχικών και αστυνομίας. Ο απολογισμός του διημέρου μετά τη δολοφονία του νεαρού μαθητή ήταν 58 τραυματίες, ζημιές δισεκατομμυρίων δραχμών και 45 συλλήψεις.



Σε πολιτικό επίπεδο, ο αρμόδιος υπουργός Εσωτερικών και Δημόσιας Τάξης, Μένιος Κουτσόγιωργας, και ο αναπληρωτής του, Αθανάσιος Τσούρας, υπέβαλλαν τις παραιτήσεις τους για λόγους ευθιξίας στον πρωθυπουργό, Ανδρέα Παπανδρέου, ο οποίος δεν τις έκανε δεκτές. Έθεσε όμως σε διαθεσιμότητα την ηγεσία της νεοσύστατης τότε Ελληνικής Αστυνομίας (ΕΛΑΣ).

Εννέα ημέρες αργότερα, στις 26 Νοεμβρίου, η τρομοκρατική οργάνωση «17Ν» εκδικείται τον θάνατο Μελίστα, όπως ανέφερε σε προκήρυξή της. Πυροδοτεί παγιδευμένο με εκρηκτικά αυτοκίνητο δίπλα σε λεωφορείο των ΜΑΤ στην Καισαριανή, με αποτέλεσμα να χάσει τη ζωή του ο 24χρονος αστυφύλακας Νίκος Γεωργακόπουλος και να τραυματιστούν 14 αστυνομικοί. Ιθύνων νους της επίθεσης ήταν ο Δημήτρης Κουφοντίνας.


Στο δικαστικό σκέλος της δολοφονίας Καλτεζά, ο δράστης αστυνομικός θα κατηγορηθεί για ανθρωποκτονία από πρόθεση εν βρασμώ ψυχικής ορμής και καθ’ υπέρβαση των ορίων της άμυνας. Στις 23 Σεπτεμβρίου του 1988 θα καταδικασθεί σε δυόμισι χρόνια φυλάκιση, ενώ στην κατ’ έφεση δίκη θα αθωωθεί (25 Ιανουαρίου 1990), επειδή το δικαστήριο του αναγνώρισε το ελαφρυντικό ότι υπερέβη τα όρια της άμυνας, εξαιτίας του φόβου και της ταραχής που του προκάλεσε η ενέργεια του θύματος.

Συνήγορος υπεράσπισης του Μελίστα ήταν ο Αλέξανδρος Λυκουρέζος, ενώ ως συνήγοροι πολιτικής αγωγής παρέστησαν ο Νίκος Κωνσταντόπουλος και ο Φώτης Κουβέλης.

Πηγή: SanSimera.gr