Σιμόν Μπολίβαρ, ο στρατηγός που απελευθέρωσε τη Νότια Αμερική από τους Ισπανούς με στρατό που δεν ξεπερνούσε τους 10.000 άντρες

Ο Σιμόν Μπολίβαρ, που ονομάστηκε Απελευθερωτής, οργάνωσε και διοίκησε στρατιωτικές δυνάμεις, που δεν ξεπέρασαν ποτέ τις δέκα χιλιάδες άνδρες, για να απελευθερώσει το βόρειο τμήμα της Νότιας Αμερικής από την ισπανική κυριαρχία, στις αρχές του 19ου αιώνα.

Η άμεση δράση του είχε ως αποτέλεσμα την ανεξαρτησία της Κολομβίας, της Βενεζουέλας, του Περού, του Ισημερινού και της Βολιβίας. Την ώρα που άλλοι συζητούσαν και ονειρεύονταν την ανεξαρτησία, ο Μπολίβαρ συγκέντρωσε και ενέπνευσε μια μικρή ομάδα από οπαδούς, για να νικήσει τις ισπανικές δυνάμεις κατοχής, με αιφνιδιαστικές επιθέσεις και σωστές αποφάσεις στη διάρκεια της μάχης.

Ο Μπολίβαρ γεννήθηκε στις 24 Ιουλίου 1783 στο Καράκας της Βενεζουέλας. Ανήκε σε μια πλούσια οικογένεια Κρεολών και μεγάλωσε πλουσιοπάροχα, παρά το γεγονός ότι έχασε τους γονείς του σε μικρή ηλικία. Ο κηδεμόνας του φρόντισε να του δώσει άριστη εκπαίδευση με ιδιαίτερα μαθήματα στο Καράκας και στη συνέχεια να τον σπουδάσει στην Ισπανία το 1799. Σε ηλικία 19 ετών, ο Μπολίβαρ παντρεύτηκε μια Ισπανίδα αριστοκρατικής καταγωγής, πριν επιστρέψει στη Βενεζουέλα. Μέσα σε ένα χρόνο, η σύζυγός του πέθανε από κίτρινο πυρετό. Συντετριμμένος, ο Μπολίβαρ επέστεψε στην Ευρώπη και ταξίδεψε για μεγάλο διάστημα στην Ιταλία και στη Γαλλία.

Σ’ αυτό το διάστημα, μελέτησε τα φιλοσοφικά έργα του Ρουσό, του Λοκ και του Βολτέρου, ενώ συγχρόνως γοητεύτηκε από τα κατορθώματα του Ναπολέοντα. Επιστρέφοντας στην πατρίδα του, ταξίδεψε επίσης σε διάφορα μέρη των ΗΠΑ, που είχαν πρόσφατα κερδίσει την ανεξαρτησία τους από τους Βρετανούς. Όταν έφθασε πλέον στη Βενεζουέλα, είχε πεισθεί ότι είχε έρθει η ώρα για την ανεξαρτησία της χώρας και ότι ο ίδιος προοριζόταν να αναλάβει την ηγεσία του απελευθερωτικού κινήματος. Το 1810, ο Μπολίβαρ ακολούθησε τον Φρασίσκο ντε Μιράντα σε μια εξέγερση εναντίον των Ισπανών και πολύ σύντομα κατέλαβε το Καράκας.

Μετά από ένα σύντομο τρίτο ταξίδι στην Ευρώπη, για να εξασφαλίσει οικονομική βοήθεια για τη συνέχιση της επανάστασης, συμμετείχε στα γεγονότα που οδήγησαν στην ανακήρυξη της ανεξαρτησίας της Βενεζουέλας στις 5 Ιουνίου 1811. Η Ισπανία όμως δεν παραιτήθηκε από τη διεκδίκηση της περιοχής και δεν άργησε να αντεπιτεθεί και να νικήσει τον Μιράντα. Ο Μπολίβαρ είχε αναλάβει την άμυνα του σημαντικού λιμανιού Πουέρτο Καμπέγιο, άλλα έχασε τη μάχη, επειδή ένας υφιστάμενός του πρόδωσε τα σχέδια των επανασταστών στον εχθρό.

Ο Μπολίβαρ κατάφερε να διαφύγει στην Κολομβία για να συνεχίσει τον απελευθερωτικό αγώνα. Το καλοκαίρι του 1813 εισέβαλε στην Κολομβία με μια νέα δύναμη και μέχρι το τέλος του έτους είχε καταλάβει και πάλι το Καράκας και είχε ανακτήσει τον έλεγχο της χώρας. Την επόμενη χρονιά, υπερασπίθηκε με επιτυχία το νεαρό κράτος σε πολλές μάχες, τελικά όμως τον νίκησε ο συνδυασμένος στρατός των Ισπανών και των τοπικών του αντιπάλων.

Ο Μπολίβαρ κατάφερε να διαφύγει και πάλι, πηγαίνοντας στην Κολομβία κι από εκεί στην Τζαμάικα. Το 1815 πήγε στην Αϊτή και έγινε φίλος του νέου καθεστώτος που είχε μόλις κερδίσει την ανεξαρτησία του από τους Γάλλους. Μέσα στα επόμενα τέσσερα χρόνια αποπειράθηκε να εισβάλει δύο φορές στο βόρειο μέρος της Νότιας Αμερικής και έκανε μια σειρά από επιθέσεις.

Οι εκστρατείες απέτυχαν, αλλά συνέβαλαν στην εδραίωση της φήμης του Μπολίβαρ ως ηγέτη του απελευθερωτικού κινήματος. Το 1819 ο Μπολίβαρ ενίσχυσε τον επαναστατικό στρατό με Άγγλους και Ιρλανδούς βετεράνους των Ναπολεόντειων Πολέμων, οι οποίοι μισθοδοτήθηκαν με χρήματα που συνεισέφερε το καθεστώς της Αϊτής και κατάφερε να εξασφαλίσει μια βάση στην Ανγκοστούρα της Κολομβίας.

Ξεκίνησε με ένα στράτευμα μικρότερο από 2.500 άνδρες, για να διασχίσει μια πεδιάδα με 7 πλημμυρισμένα ποτάμια και να περάσει τις χιονισμένες Άνδεις. Στις 7 Αυγούστου, αιφνιδίασε μια φρουρά της Μπογιακά και τρεις μέρες αργότερα, απελευθέρωσε την Μπογκοτά. Στις 17 Δεκεμβρίου 1819, ο Μπολιβαρ ανακοίνωσε την ίδρυση της Δημοκρατίας της Κολομβίας, που την αποτελούσαν η Νέα Γρανάδα και η Βενεζουέλα, με πρόεδρο τον ίδιο. Ανεξαρτήτως της διακήρυξης, χρειάστηκαν δύο ακόμη χρόνια πολέμου για να μπορέσει τελικά να απελευθερώσει τη Βενεζουέλα από τους Ισπανούς, με τη νικηφόρα μάχη του Καραμπόμπο στις 24 Ιουνίου 1821.

Ο Μπολίβαρ διεύρυνε τώρα το όραμά του. Ονειρευόταν πλέον την απελευθέρωση ολόκληρης της Νότιας Αμερικής. Απελευθέρωσε τον Ισημερινό από τους Ισπανούς τον Μάιο του 1822.

Στη συνέχεια στράφηκε εναντίον του τελευταίου ισπανικού οχυρού στη Νότια Αμερική και μπήκε στη Λίμα τον Σεπτέμβριο του 1823. Τον Δεκέμβριο του 1824, νίκησαν 10.000 Ισπανούς στο Αγιακούτσο. Τα επόμενα τέσσερα χρόνια, όλες οι χώρες που είχαν απελευθερωθεί από τον Μπολίβαρ, αποσκίρτησαν από τον απελευθερωτή τους και ο Μπολίβαρ έμεινε πρόεδρος μόνο της Κολομβίας. Με κλονισμένη υγεία, παραιτήθηκε. Ενώ σχεδίαζε να φύγει στην Ευρώπη, πέθανε από φυματίωση σε ηλικία 47 ετών στις 7 Δεκεμβρίου 1830.