Ακρίβεια: Πληθωριστική «βόμβα» οι αυξήσεις τιμών στα ακίνητα

Έναν ολοένα αυξανόμενο παράγοντα ανόδου του πληθωρισμού στην Ελλάδα αποτελεί η αγορά ακινήτων, με αποτέλεσμα οι ενοικιαστές να έχουν να αντιμετωπίσουν μια εξαιρετικά δύσκολη συνθήκη. 

Τα νοικοκυριά στην Ελλάδα φαίνεται ότι έχουν να σηκώσουν ένα δυσβάστακτο βάρος που αφορά τα έξοδά τους στα ενοίκια, κάτι που καθίσταται όλο και χειρότερο.

Η ανοδική πορεία των ενοικίων εξελίσσεται σε «βόμβα» για την αγοραστική δύναμη και το βιοτικό επίπεδο των πολιτών, ενισχύοντας τον δομικό πληθωρισμό, κάτι που αναδεικνύει την ακρίβεια στη στέγαση σε μείζον κοινωνικό και οικονομικό ζήτημα. Όπως έδειξαν τα τελευταία στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, τα ενοίκια κατοικιών αυξήθηκαν τον Ιούνιο κατά 11,4% σε ετήσια βάση, συμβάλλοντας καθοριστικά στην επιτάχυνση του Γενικού Δείκτη Τιμών στο 2,8%, από 2,5% τον Μάιο.

Η εξέλιξη αυτή, σε συνδυασμό με την άνοδο των τιμών κατά 23,1% στην ενέργεια και κατά 2,3% στα τρόφιμα, συρρικνώνει το διαθέσιμο εισόδημα των καταναλωτών.

Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Eurostat, ο μέσος μισθωτής στην Ελλάδα δαπανά πλέον πάνω από το 35% του εισοδήματός του για ενοίκιο, την ώρα που το αντίστοιχο ποσοστό στην Ευρώπη διαμορφώνεται στο 19,2%. Ούτε λίγο ούτε πολύ, οι ενοικιαστές στην Ελλάδα βρίσκονται σε μια παρατεταμένη στεγαστική κρίση.

Αναποτελεσματική κυβέρνηση

Την ίδια ώρα, η κυβέρνηση έχει αντιμετωπίσει το συγκεκριμένο ζήτημα αποσπασματικά και εντέλει αναποτελεσματικά, κάτι που αποτυπώνεται στις τιμές οι οποίες ανεβαίνουν συνεχώς. Εάν ανατρέξει κάποιος στα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, θα διαπιστώσει ότι κατά την τελευταία τετραετία ο κλάδος της στέγασης έχει ανατιμηθεί κατά 22,6% και τα ενοίκια κατά 21,5%.

Τα δύο παραπάνω στοιχεία αποτελούν έναν μέσο όρο, καθώς σε πλείστες των περιπτώσεων τα ενοίκια έχουν σημειώσει και αυξήσεις, οι οποίες έχουν ξεπεράσει το 40%, με αποτέλεσμα να σφίγγει κι άλλο το ζωνάρι στα φτωχότερα στρώματα της κοινωνίας, τα οποία έχουν να αντιμετωπίσουν ένα τεράστιο κύμα ακρίβειας που απλώνεται παντού.

Παράλληλα, τα ανείσπρακτα ενοίκια αυξήθηκαν κατά 23% μέσα στο 2024, σύμφωνα με έρευνες του κλάδου, κάτι που δείχνει τις δυσκολίες των νοικοκυριών. Η κυβέρνηση εξήγγειλε την επιστροφή ενός ενοικίου τον Νοέμβριο και κάθε Νοέμβριο ως ετήσιο επίδομα στήριξης. Ωστόσο, το πρόβλημα είναι μεγάλο αλλά και δομικό, καθώς η ιδιοκατοίκηση μειώνεται (από 84,6% το 2005 σε 69,6% το 2023).

Συνεχίζεται η άνοδος των τιμών

Αναλύοντας την εξέλιξη των Μέσων Ζητούμενων Τιμών (ΜΖΤ) πώλησης και ενοικίασης κατοικιών σε όλη την ελληνική επικράτεια κατά το δεύτερο τρίμηνο του 2025 σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του προηγούμενου έτους, παρατηρείται σημαντική αύξηση 9,7% στις κατοικίες προς πώληση και 7,2% στις κατοικίες προς ενοικίαση, σύμφωνα με στοιχεία του Spitogatos.

Εξετάζοντας τη ΜΖΤ κατοικίας προς πώληση κατά το δεύτερο τρίμηνο του 2025 σε σχέση με το προηγούμενο, διαπιστώνεται αύξηση της τάξης του 2,8%, ενώ αντίστοιχα στη ΜΖΤ κατοικίας προς ενοικίαση σημειώνεται αύξηση 4,2%.

Παράλληλα, η απόφαση του ΣτΕ σχετικά με τους κανόνες δόμησης (Νέος Οικοδομικός Κανονισμός) φρέναρε την έκδοση οικοδομικών αδειών, περιορίζοντας περαιτέρω τη δραστηριότητα στον κλάδο του real estate. Την ίδια στιγμή, λείπουν από την αγορά περίπου 200.000 ακίνητα, σύμφωνα με τους υπολογισμούς παραγόντων της κτηματαγοράς.

Το έλλειμμα θα μπορούσε να καλυφθεί με το άνοιγμα των σπιτιών που παραμένουν κλειστά. Αλλά και αυτό το μέτρο δεν φαίνεται να έχει ακολουθηθεί από μια «επιτυχημένη» κυβερνητική πολιτική.

Εφιάλτης

Η στεγαστική κρίση συνεχίζει να αποτελεί ένα από τα κορυφαία προβλήματα των Ελλήνων, καθώς η εύρεση στέγης, είτε για αγορά είτε για ενοικίαση, γίνεται ολοένα και δυσκολότερη, με τις τιμές των ακινήτων να συνεχίζουν να καλπάζουν. Είναι γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια η εύρεση κατοικίας έχει γίνει πραγματικός εφιάλτης για χιλιάδες νοικοκυριά, ενώ και τα επόμενα χρόνια δεν φαίνεται να δημιουργείται ένα συνολικό σχέδιο αντιμετώπισης του προβλήματος από την κυβέρνηση της Ν.Δ.

Οι βασικοί παράγοντες που θα επηρεάσουν τη μελλοντική εξέλιξη των τιμών και των ενοικίων την επόμενη πενταετία είναι οι βραχυχρόνιες μισθώσεις, τα επιτόκια, η οικονομική ανάκαμψη, οι διεθνείς εξελίξεις αλλά και οι ανάγκες των πολιτών. Εν τω μεταξύ, όπως αναφέρει πρόσφατη έκθεση της Τραπέζης της Ελλάδος (ΤτΕ), η όξυνση του προβλήματος του κόστους στέγασης είναι πολυπαραγοντική.

Πρόβλημα

Την ίδια ώρα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην τελευταία εαρινή έκθεση Ευρωπαϊκού Εξαμήνου αναφέρεται στη στεγαστική κρίση της Ελλάδας, τονίζοντας ότι το υψηλό κόστος στέγασης επηρεάζει αρνητικά το βιοτικό επίπεδο.

Η Κομισιόν σημειώνει ότι οι τιμές των κατοικιών στην Ελλάδα έχουν αυξηθεί κατά μέσο όρο κατά 9,3% ετησίως την περίοδο 2020-2024 (σε σύγκριση με τον μέσο όρο της Ε.Ε. 4,9%) και εκτιμάται ότι είναι υπερτιμημένες κατά περίπου 20%. Η αύξηση των τιμών οφείλεται σε έναν συνδυασμό αναζωπύρωσης της εγχώριας και της ξένης ζήτησης και περιορισμένης προσφοράς λόγω των συγκρατημένων επενδύσεων στην κατασκευή για αρκετά χρόνια.