Γάζα: Η συμφωνία, το «επίτευγμα Τραμπ» και ο διάβολος που κρύβεται στις λεπτομέρειες

Συμφωνία για κατάπαυση του πυρός έπειτα από δύο και πλέον χρόνια πολέμου στη Γάζα, στο πλαίσιο σχεδίου που πρότεινε ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ με σκοπό να υπάρξει «διαρκής» ειρήνη στην περιοχή.

Ηγέτες αρκετών χωρών εξέφρασαν την ελπίδα ότι θα επέλθει ειρήνη στη Μέση Ανατολή, μετά την ανακοίνωση του Ντόναλντ Τραμπ ότι τα μέρη «αποδέχτηκαν την πρώτη φάση». 

Την ίδια στιγμή, σύμφωνα με ανάλυση του Guardian, μια συμφωνία εκεχειρίας στη Γάζα θα μπορούσε να είναι το μεγαλύτερο διπλωματικό επίτευγμα του Τραμπ – αλλά ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες.

Όπως αναφέρει το δημοσίευμα, για τον Ντόναλντ Τραμπ, μια ειρηνευτική συμφωνία – ή ακόμα και μια διαρκής κατάπαυση του πυρός μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς – θα μπορούσε να είναι το μεγαλύτερο διπλωματικό επίτευγμα της προεδρίας του. Οι λεπτομέρειες και η αλληλουχία μιας συμφωνίας για τον τερματισμό του πολέμου του Ισραήλ στη Γάζα παραμένουν ασαφείς, αλλά η δήλωση προθέσεων τόσο του Ισραήλ όσο και της Χαμάς είναι σημαντική.

Με τη συμφωνία που έλαβαν με την πολιτική υποστήριξη των αραβικών κρατών και άλλων περιφερειακών δυνάμεων, αυτή είναι η καλύτερη ευκαιρία για τον τερματισμό του πολέμου από τότε που η εκεχειρία κατέρρευσε τον Μάρτιο, επιστρέφοντας τη Γάζα σε έναν σκληρό πόλεμο που έχει αφήσει σχεδόν 68.000 νεκρούς, οι περισσότεροι από τους οποίους είναι άμαχοι.
Περίπλοκη η διαχείριση

Από τον Μάρτιο υπήρχαν φήμες για μια συμφωνία, αλλά καμία δεν είχε φτάσει τόσο κοντά, αναφέρει ο Guardian. Η πρώτη φάση του ειρηνευτικού σχεδίου, όπως το ονόμασε ο Τραμπ σε μια ανάρτηση στο Truth Social την Τετάρτη, είναι απλή: η επιστροφή των ομήρων που κρατούνται από τη Χαμάς σε αντάλλαγμα για μια περιορισμένη απόσυρση του ισραηλινού στρατού. Ωστόσο, η εύρεση όλων των ομήρων και η διαχείριση της ισραηλινής απόσυρσης μπορεί να είναι περίπλοκη.

Σύμφωνα με τον τόνο της προεδρίας του Τραμπ, οι ελπίδες εκφράζονται με υπερβολές, με τον πρόεδρο να δηλώνει: «Όλοι οι όμηροι θα απελευθερωθούν πολύ σύντομα και το Ισραήλ θα αποσύρει τα στρατεύματά του σε μια συμφωνημένη γραμμή ως πρώτο βήμα προς μια ισχυρή, διαρκή και αιώνια ειρήνη. Όλα τα μέρη θα αντιμετωπιστούν δίκαια!»

Υπάρχουν πολλά που πρέπει να συζητηθούν. Το ειρηνευτικό σχέδιο 20 σημείων που πρότεινε η κυβέρνηση προσπαθεί να ισορροπήσει μεταξύ της δημιουργίας των συνθηκών για κατάπαυση του πυρός και της διαπραγμάτευσης ενός μόνιμου τερματισμού του πολέμου. Τα δύσκολα ζητήματα του μέλλοντος της Χαμάς και του κατά πόσον η μαχητική ομάδα θα αφοπλιστεί, μαζί με το όραμα του Ισραήλ για το μέλλον της Γάζας, παραμένουν προς συζήτηση.

Βιαζόταν ακόμα και πριν την ορκωμοσία

Η ανάλυση του Guardian θυμίζει ότι έχουμε ξαναβρεθεί σε αυτή τη θέση: η κυβέρνηση Τραμπ βιαζόταν να διαπραγματευτεί το τέλος του πολέμου στη Γάζα ακόμη και πριν από την ορκωμοσία, και μια βιαστικά οργανωμένη κατάπαυση του πυρός τον Ιανουάριο κατέρρευσε λόγω της αλληλουχίας της απελευθέρωσης των ομήρων που εξακολουθούν να κρατούνται στη Γάζα.

Ωστόσο, αυτή είναι μια κρίσιμη στιγμή. Καθώς ο πρόεδρος των ΗΠΑ μιλούσε σε μια αντι-αντιφασιστική στρογγυλή τράπεζα το απόγευμα της Τετάρτης, ο υπουργός Εξωτερικών, Μάρκο Ρούμπιο, του έδωσε ένα σημείωμα: «Είμαστε πολύ κοντά. Πρέπει να εγκρίνεις σύντομα μια ανάρτηση στο Truth Social, ώστε να ανακοινώσεις πρώτος τη συμφωνία».

Κανείς δεν είπε ότι ο πόλεμος του Ισραήλ στη Γάζα έπρεπε να τελειώσει με ειρηνευτικές συμφωνίες τύπου Όσλο ή πολιτικές διαβουλεύσεις, τονίζει το δημοσίευμα.
Κίνητρο το Νόμπελ;

Αυτή είναι μια διαφορετική στιγμή – ένας ανοιχτά μεροληπτικός και ασταθής πρόεδρος των ΗΠΑ, όπως τον χαρακτηρίζει ο Guardian, ο οποίος, ωστόσο, έχει χρησιμοποιήσει την απρόβλεπτη συμπεριφορά του για να κρατήσει τόσο τους συμμάχους όσο και τους εχθρούς του σε αβεβαιότητα. Ο Τραμπ λέγεται επίσης ότι έχει ως κίνητρο την επιθυμία να γίνει ο πρώτος πρόεδρος των ΗΠΑ που θα λάβει το Νόμπελ Ειρήνης μετά τον Μπαράκ Ομπάμα.

Το βραβείο αυτό θα απονεμηθεί την Παρασκευή, και η επιθυμία να δοθεί μια νίκη στον πρόεδρο των ΗΠΑ έχει οδηγήσει σε πολιτικές εκτιμήσεις στην Ουάσιγκτον και σε ολόκληρη τη Μέση Ανατολή.

Οι εναπομένουσες εντάσεις είναι σαφείς. Η Χαμάς κάλεσε τον Τραμπ και τα άλλα μέρη να «διασφαλίσουν ότι η ισραηλινή κυβέρνηση κατοχής θα συμμορφωθεί πλήρως με τους όρους της συμφωνίας». Ο φόβος είναι ότι το Ισραήλ μπορεί να ξαναρχίσει την επίθεσή του μόλις επιστραφούν οι όμηροι.

«Δεν θα εγκαταλείψουμε ποτέ τα εθνικά δικαιώματα του λαού μας μέχρι να επιτευχθεί η ελευθερία, η ανεξαρτησία και η αυτοδιάθεση», δήλωσε η οργάνωση, αναφερόμενη έμμεσα στην επιθυμία για παλαιστινιακή κρατική υπόσταση, η οποία έχει απορριφθεί από τον Νετανιάχου και έχει σε μεγάλο βαθμό εγκαταλειφθεί από τον Λευκό Οίκο.
Και ο Νετανιάχου αντιμέτωπος με προκλήσεις

Και ο Νετανιάχου έχει να αντιμετωπίσει πολιτικές προκλήσεις. Την Πέμπτη, δήλωσε ότι θα «συγκαλέσει την κυβέρνηση για να εγκρίνει τη συμφωνία και να φέρει όλους τους αγαπημένους μας ομήρους πίσω στην πατρίδα». Πρέπει να διαχειριστεί την αντίδραση των δεξιών μελών της κυβέρνησής του, συμπεριλαμβανομένου του υπουργού Οικονομικών, Μπεζαλέλ Σμοτρίτς, και του υπουργού Εθνικής Ασφάλειας, Ιταμάρ Μπεν-Γβίρ, οι οποίοι απείλησαν να ανατρέψουν την κυβέρνηση σε περίπτωση κατάπαυσης του πυρός.

Ο Τραμπ προσπάθησε να ξεπεράσει αυτές τις σκέψεις με βίαια μέσα, απειλώντας ότι θα ξεσπάσει «η κόλαση» στη Γάζα εναντίον της Χαμάς αν δεν ικανοποιηθεί η επιθυμία του για ειρήνη. Όταν ο Νετανιάχου εξέφρασε αμφιβολίες για τη συμφωνία, ο Axios αναφέρει ότι είπε στον Ισραηλινό ηγέτη: «Δεν ξέρω γιατί είσαι πάντα τόσο αρνητικός… Αυτό είναι μια νίκη. Δέξου την».

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ φέρεται να σχεδιάζει να ταξιδέψει στην περιοχή αυτό το Σαββατοκύριακο για την υπογραφή μιας συμφωνίας. Αυτή είναι η στιγμή του, και ίσως χρειαστεί να αξιοποιήσει όλη την προσωπική του φήμη και επιρροή για να αποτρέψει μια ακόμη κατάρρευση των συνομιλιών και την επανάληψη των συγκρούσεων, κάτι που θα αποτελούσε διπλωματική ήττα για την κυβέρνησή του.

Η Χαμάς παρέδωσε καταλόγους για ανταλλαγή ομήρων

Οι συνομιλίες για τον τερματισμό του πολέμου στη Γάζα ενισχύθηκαν από την άφιξη υψηλόβαθμων στελεχών από το Ισραήλ και τις Ηνωμένες Πολιτείες την Τετάρτη, αφού η Χαμάς παρέδωσε τους καταλόγους ομήρων και Παλαιστινίων κρατουμένων που θα απελευθερωθούν μέσω ανταλλαγής.

Με το σχέδιο 20 σημείων του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ να φαίνεται πιο κοντά από οποιαδήποτε προηγούμενη προσπάθεια για τον τερματισμό του πολέμου, οι αντιπροσωπείες αναβάθμισαν την παρουσία τους στις συνομιλίες, που ξεκίνησαν τη Δευτέρα στην αιγυπτιακή πόλη Σαρμ ελ-Σέιχ.


Ο γαμπρός του Τραμπ, Τζάρεντ Κούσνερ, και ο ειδικός απεσταλμένος Στιβ Γουίτκοφ έφτασαν στο Σαρμ ελ-Σέιχ, ανέφεραν πηγές που γνωρίζουν τις συνομιλίες, και ένας Ισραηλινός αξιωματούχος δήλωσε ότι ο υπουργός Στρατηγικών Υποθέσεων Ρον Ντέρμερ, στενός έμπιστος του πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου, ήταν επίσης εκεί.

Αναμενόταν να συμμετάσχουν στις συνομιλίες, μαζί με τον πρωθυπουργό του Κατάρ, ο οποίος έχει διατελέσει μακροχρόνιος μεσολαβητής, Σεΐχη Μοχάμεντ μπιν Αμπντουλραχμάν αλ-Θάνι.

Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Χακάν Φιντάν δήλωσε ότι οι έμμεσες διαπραγματεύσεις μεταξύ του Ισραήλ και της παλαιστινιακής ένοπλης οργάνωσης Χαμάς έχουν σημειώσει «μεγάλη πρόοδο» και ότι θα κηρυχθεί εκεχειρία εάν επιτευχθεί θετικό αποτέλεσμα.


Ο Ραμπ εξέφρασε επίσης αισιοδοξία για την πρόοδο προς μια συμφωνία και ευρωπαϊκά, αραβικά και άλλα κράτη θα συναντηθούν στο Παρίσι την Πέμπτη για να συζητήσουν την μεταπολεμική μετάβαση της Γάζας, με την Ουάσινγκτον να είναι πιθανό να εκπροσωπηθεί, ανέφεραν διπλωματικές πηγές.

Ωστόσο, κρίσιμες λεπτομέρειες δεν έχουν ακόμη διευκρινιστεί, συμπεριλαμβανομένου του χρονοδιαγράμματος, μιας μεταπολεμικής διοίκησης για τη Λωρίδα της Γάζας και της τύχης της Χαμάς.

Η Χαμάς δήλωσε ότι παρέδωσε τις λίστες ομήρων και Παλαιστινίων κρατουμένων που θα ανταλλάσσονταν σε μια ανταλλαγή και ήταν αισιόδοξη για τις μέχρι στιγμής συνομιλίες, σύμφωνα με το Reuters.

Η λίστα των Παλαιστινίων που η Χαμάς θέλει να απελευθερωθούν αναμένεται να περιλαμβάνει μερικούς από τους πιο εμβληματικές προσωπικότητες που έχουν φυλακιστεί από το Ισραήλ, η απελευθέρωση των οποίων ήταν απαγορευμένη σε προηγούμενες εκεχειρίες.

Σύμφωνα με παλαιστινιακή πηγή που βρίσκεται κοντά στις συνομιλίες, η λίστα περιλαμβάνει τον Μαρουάν αλ-Μπαργκούτι, ηγέτη του κινήματος Φατάχ, και τον Άχμεντ Σααντάτ, επικεφαλής του Λαϊκού Μετώπου για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης. Και οι δύο εκτίουν πολλαπλές ποινές ισόβιας κάθειρξης για συμμετοχή σε επιθέσεις που σκότωσαν Ισραηλινούς.

Η Χαμάς λέει ότι οι έμμεσες διαπραγματεύσεις επικεντρώθηκαν μέχρι στιγμής σε τρία ζητήματα: την παύση της σύγκρουσης, την απόσυρση των ισραηλινών δυνάμεων από τη Γάζα και τη συμφωνία ανταλλαγής.

Η ισλαμιστική ομάδα έχει μέχρι στιγμής αρνηθεί να συζητήσει το αίτημα του Ισραήλ να παραδώσει η Χαμάς τα όπλα της, το οποίο η παλαιστινιακή πηγή είπε ότι η Χαμάς θα απορρίψει εφόσον τα ισραηλινά στρατεύματα κατέχουν παλαιστινιακή γη.

Δύο πηγές που γνωρίζουν τις συνομιλίες επιβεβαίωσαν ότι τα σημεία τριβής περιλάμβαναν τον μηχανισμό για την ισραηλινή αποχώρηση, με τη Χαμάς να επιδιώκει ένα σαφές χρονοδιάγραμμα που να συνδέεται με την απελευθέρωση των ομήρων και εγγυήσεις για μια πλήρη αποχώρηση από τις ισραηλινές δυνάμεις.