Ο ΜΙΣΑΝΘΡΩΠΟΣ / Κριτική της παράστασης

 

Επιμέλεια: Απόστολος Ιωαννίδης


Πρόλογος

Στο θέατρο «Εμπορικόν» παρακολούθησε η ομάδα του «Αντικειμενικότητα News» την παράσταση «Μισάνθρωπος» , σε σκηνοθεσία του Γιάννη Κακλέα. Η «αιχμηρή» και κυνική σάτιρα του Μολιέρου, που στηλιτεύει την υποκρισία και τη σοβαροφάνεια, το φαινόμενο της ευνοιοκρατίας, αλλά και την επικράτηση της ηθικής παρακμής, αναβίωσε τέσσερις σχεδόν αιώνες μετά την πρώτη κυκλοφορία της, έτοιμη να σκανδαλίσει για ακόμη μία φορά το θεατρόφιλο κοινό της Αθήνας.

Η σύνοψη του έργου

Ο Αλσέστ δηλώνει αηδιασμένος και οργισμένος με την ισχύουσα υποκρισία των ανθρώπων, ώσπου ερωτεύεται τον απόλυτο «υπηρέτη» της : Την όμορφη Σελιμέν. Σε μια κοινωνία που εδράζεται στην εξαχρείωση και την ανηθικότητα και υποτάσσεται στο ατομικιστικό όφελος, τι θέση, άραγε, μπορεί να κατέχει ο έρωτας;


Οι εξωτερικοί Συντελεστές


Ο Γιάννης Κακλέας, αναλαμβάνοντας τη σκηνοθετική επιμέλεια, απέδωσε με σαφήνεια τις βαθύτατες αξίες και τα σκληροπυρηνικά μηνύματα του έργου και θεμελίωσε την ανάδειξη της διαχρονικής τους υπόστασης. Μολονότι ήρθε για πρώτη φορά σε επαφή με τον «κόσμο» του Μολιέρου, κατάφερε να τον παρουσιάσει στους θεατές με ευφυΐα, ευαισθησία και αλήθεια, με τελικό σκοπό την αντίσταση σε κάθε έκφανση της κοινωνικής σοβαροφάνειας.





Τα σκηνικά, μάλιστα, που σχεδίασε ο ίδιος, σε συνεργασία με την Ηλένια Δουλαδίρη, καθώς και τα κοστούμια της τελευταίας, περιείχαν έντονα μπαρόκ στοιχεία, τα οποία αποτύπωσαν με περίσσεια ενάργεια την έπαρση και την υποκρισία των χαρακτήρων της ιστορίας.

Ιδιαίτερη μνεία είναι σημαντικό να δοθεί, επίσης, στον Παντελή Μάκκα για τα βίντεο και τις εικόνες, που προβάλλονταν στη διάρκεια της παράστασης και ενίσχυαν την καλλιτεχνική της διάσταση, καθώς ήταν επηρεασμένα από καλλιτεχνικά ρεύματα, όπως του Μανιερισμού και της «Οπ Αρτ» .


Η μουσική του Βάϊου Πράπα ώθησε τον θεατή να διεισδύσει στην ιστορία του έργου και να προβληματιστεί για τα ηθικά ζητήματα που ενυπάρχουν στον ανθρώπινο βίο. Οι στίχοι της Φωτεινής Αθερίδου, παράλληλα, κρίθηκαν βαθιά ουσιώδεις και καλογραμμένοι, ενώ τα σημαντικά μήνυματα, που οι ίδιοι μεταλαμπάδευαν, προέκυπταν φυσικά και αβίαστα, παρά την έντονη χρήση ομοιοκαταληξίας.

Εξαιρετική κρίθηκε, τέλος, η κινησιολογία της Αγγελικής Τρομπούκη, η οποία λειτούργησε καθοριστικά ως εκφραστής της κοινωνικής «παράνοιας» , που ο Μολιέρος στηλιτεύει, ενώ κατόρθωσε να κεντρίσει και το ενδιαφέρον του κοινού, που απόλαυσε την κάθε στιγμή.

Οι ηθοποιοί




Υποδυόμενος τον δυναμικότερο στασιαστή της κοινωνικής υποκρισίας που γνώρισε ποτέ η θεατρική τέχνη, ο Οδυσσέας Παπασπηλιόπουλος προσέδωσε στον Αλσέστ το πάθος και τη θρασύτητα ενός γνήσιου επαναστάτη. Ανέδειξε την απέχθεια που αισθάνεται ο ρόλος του για το ανθρώπινο είδος και η οποία αντικρούει στον έρωτά του για τη Σελιμέν. Διατύπωσε, μάλιστα, την προσπάθειά του να συνετίσει την αγαπημένη του και να την απαλλάξει από την ρηχή και ανήθικη ζωή της με τρόπο συναισθηματικό και περίτεχνο. Όσο πολυδιάστατος και είναι ο Αλσέστ, ο ηθοποιός παρουσίασε επιτυχημένα κάθε επιμέρους χαρακτηριστικό του.





Με τον ρόλο της σκανδαλώδους Σελιμέν αναμετρήθηκε η Ευγενία Σαμαρά, καταφέρνοντας να αποδείξει τη βαθιά, ερμηνευτική της δεινότητα. Η Σελιμέν εκπροσωπεί την πλειονότητα του σημερινού κόσμου, που όχι μόνο ανέχεται τον αμοραλισμό, την κοινωνική αδικία και την κυριαρχία του νεποτισμού, αλλά «μεταμορφώνεται» και στην πιο πιστή «κοινωνό» τους, προς εκπλήρωση των ατομικών της συμφερόντων. Η ηθική παρακμή του χαρακτήρα, όπως και η μετέπειτα συνειδητοποίηση των σφαλμάτων του, εκφράστηκαν από την ηθοποιό με καλλιτεχνική μαεστρία και αξιοσέβαστο ρεαλισμό.

Η Φωτεινή Αθερίδου, με τα σατιρικά και απολαυστικά της κείμενα, ήταν η σχολιάστρια του έργου, που είχε ως στόχο της την υπονόμευση της φαινομενικής σοβαρότητας των χαρακτήρων και την «υπογράμμιση» της ανηθικότητας και της υποκρισίας τους. Η απαλή της κίνηση και η «ήρεμη δυναμική» που εξέπεμπε η φωνή της διευκόλυναν την πλήρη αφομοίωση των σημαντικών της σχολίων από τους θεατές, χωρίς η σκηνική της παρουσία να τους περισπά. Αναντίρρητα, χάρη στους σχολιασμούς της ηθοποιού, η παράσταση κατέστη ακόμη πιο ενδιαφέρουσα.

«Ενσαρκώνοντας» τον επιστήθιο φίλο του «Μισανθρώπου» , ο Κυριάκος Σαλής ανέδειξε την ανάγκη του ρόλου να συμβουλεύσει και να καθοδηγήσει σε συμβιβασμό τον επαναστατικό Αλσέστ, προσπαθώντας να αποσοβήσει ενδεχόμενες συρράξεις ανάμεσα σε εκείνον και την αγαπημένη του, Σελιμέν. Παράλληλα, o χαρακτήρας αυτός υποτάσσεται στην επικράτουσα κυριαρχία της υποκρισίας, προκειμένου να επωφεληθεί από τον συγκεκριμένο - σοβαροφανή, αλλά ανήθικο - «modum vivendi» . Τα στοιχεία αυτά αποδόθηκαν από τον ηθοποιό επιτυχώς, με ευθύ και ολοκληρωμένο τρόπο.

Ο Στέλιος Ιακωβίδης ερμήνευσε τον αντεραστή του Αλσέστ, τον Ορόντ, ο οποίος διακρίνεται για τον έντονο δανδισμό του και τη φανερή του υποκρισία απέναντι στις διαπροσωπικές σχέσεις που αναπτύσσει. Για να εξασφαλίσει την κοινωνική του ανέλιξη και δημοφιλία, επιδίδεται στην ακατάσχετη κολακεία και την υποσχεσιολογία. Κάθε του σχέδιο, όμως, ανατρέπεται από την ανατρεπτική ειλικρίνεια του «Μισανθρώπου» . Ο ηθοποιός τον υποδύθηκε με αδιαμφισβήτητη αυθεντικότητα, ενώ η σκηνή αφιέρωσης του αυτοσχέδιου τραγουδιού του Ορόντ στη Σελιμέν αποτέλεσε μια εκ των πιο απολαυστικών στιγμών της παράστασης.

Τον θίασο απάρτιζαν τέσσερις, ακόμη, ταλαντούχοι ηθοποιοί, οι οποίοι ερμήνευσαν τους ρόλους του ευφυέστατα και χαρισματικά: Ο Θάνος Μπίρκος και ο Αυγουστίνος Κούμουλος «ενσάρκωσαν» μοναδικά τους ηδυπαθείς μνηστήρες της Σελιμέν, οι οποίοι έρχονται σε επαφή με αποκαρδιωτικές αποκαλύψεις. 

Η Αθηνά Μουστάκα υποδύθηκε εξαιρετικά την Αρσινόη, τη δολοπλόκα και σοβαροφανή αντίζηλο της Σελιμέν, ενώ ο Αλέξης Φουσέκης ανέλαβε τον ρόλο του κρυφού εραστή της Σελιμέν, ο οποίος ξεχώρισε και για τις αξιοσέβαστες, χορευτικές του ικανότητες.

Επίλογος: 

Η κωμωδία του Μολιέρου, μέσω της παράστασης αυτής, κατόρθωσε με επιτυχία να προβληματίσει για ακόμη μια φορά το θεατρόφιλο κοινό και να καυτηριάσει τον αμοραλισμό και την υποκρισία του κοινωνικού συνόλου. Οι ηθοποιοί απέδωσαν με ρεαλισμό και έντονη ευαισθησία τους ρόλους τους, ενώ οι εξωτερικοί συντελεστές συνέβαλαν καθοριστικά στην ανάδειξη των βαθύτερων μηνυμάτων του έργου. Η παράσταση θα μπορούσε εύλογα να χαρακτηριστεί ως ένα «κράμα» καλαισθησίας και καλλιτεχνικής αρτιότητας.

Μπορείτε να κλείσετε εισιτήρια για την παράσταση πατώντας εδώ

Διαβάστε Επίσης:

• ΗΛΕΚΤΡΑ ΕΥΡΙΠΙΔΗ
• ΦΙΛΟΥΜΕΝΑ ΜΑΡΤΟΥΡΑΝΟ
• ΖΟΡΜΠΑΣ
• Η ΤΡΕΛΗ ΤΟΥ ΣΑΓΙΟ