Ακρίβεια: Πέφτουν οι τιμές των τροφίμων παντού εκτός από την Ελλάδα - Αποκαλυπτικοί πίνακες

Με τους 263 στους 1.000 Έλληνες να είναι αντιμέτωποι με το φάσμα του κοινωνικού αποκλεισμού (26,3% του πληθυσμού), σύμφωνα με τα επίσημα στατιστικά στοιχεία της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Αρχής (Eurostat), η ακρίβεια που σαρώνει την αγορά αποτελεί μία από τις μεγάλες προκλήσεις της οικονομικής πολιτικής.

Η κυβέρνηση διά πρωθυπουργικών χειλέων έχει επανειλημμένα αποδεχθεί ότι «οι μισθοί στην Ελλάδα είναι χαμηλοί». Διαφημίζει όμως -όπως και τώρα- τις γλίσχρες αυξήσεις προς τους μισθωτούς, που υπολείπονται όμως -και μάλιστα σημαντικά- των αυξήσεων της τελευταίας τριετίας στις τρεις βασικές κατηγορίες που απορροφούν σχεδόν το 100% του διαθέσιμου εισοδήματος της συντριπτικής πλειονότητας ειδικότερα των μισθωτών και των υποαμειβόμενων επαγγελματιών:

1. Της στέγασης, με την ευρύτερη έννοια του όρου που περιλαμβάνει ενοίκιο, λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος, θέρμανσης και νερού.

2. Της διατροφής, διότι η Ελλάδα είναι η πιο ακριβή χώρα στα Βαλκάνια και ο πληθωρισμός τροφίμων στην αρχή του 2024 ήταν υψηλότερος ακόμη και από τον αντίστοιχο της Ουκρανίας και της... Παλαιστίνης.

3. Του κόστους μετακίνησης, καθώς στην Ελλάδα εδώ και πάρα πολύ καιρό η τιμή της βενζίνης, είτε ανεβαίνει το πετρέλαιο είτε πέφτει, «γυροφέρνει» μεταξύ 1,90 και 2=2,15 ευρώ το λίτρο.

Τα τρόφιμα και η Ουκρανία

Είναι γνωστό ότι η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία δημιούργησε πανικό στην παγκόσμια αγορά τροφίμων, αφού ειδικά οι τιμές των δημητριακών (σιτάρι, καλαμπόκι κ.ά.) και άλλων βασικών ειδών διατροφής εκτινάχθηκαν σε πρωτοφανή ύψη. 

Εκεί στηρίχθηκαν η θέση της κυβέρνησης ότι ο πληθωρισμός είναι εισαγόμενος και η δικαιολόγηση των αποτυχιών της πολιτικής συγκράτησης των τιμών στα σούπερ μάρκετ. Όταν οι διεθνείς τιμές άρχισαν να υποχωρούν, η κυβέρνηση κάτι ψιθύρισε για «πληθωρισμό απληστίας», αρνήθηκε όμως να επιβάλει τον υψηλότερο φορολογικό συντελεστή στα «ουρανοκατέβατα κέρδη των «απλήστων».

Πλέον όμως έχει συντελεστεί μια ποιοτική αλλαγή. Η τιμή των σιτηρών, και κατά συνέπεια και των αλεύρων που αποτελούν βασικό συστατικό πολλών κατηγοριών τροφίμων, δεν έχει απλώς υποχωρήσει. Βρίσκεται κοντά στο χαμηλότερο σημείο της τελευταίας τριετίας και μάλιστα υποχωρεί από τις προ 12μήνου τιμές κατά 23,9% και 4,72% χαμηλότερα από την προ τριετίας τιμή τους στις διεθνείς αγορές εμπορευμάτων.

Το ίδιο συμβαίνει με το καλαμπόκι, το οποίο όχι μόνο χρησιμοποιείται ως βάση πολλών επεξεργασμένων τροφίμων, αλλά και ως βασικό συστατικό πολλών ζωοτροφών. 

Το καλαμπόκι βρίσκεται 31,59% χαμηλότερα από την προ έτους τιμή του και 13,72% χαμηλότερα από την προ τριετίας. Σύμφωνα με πίνακες που προέρχονται από το μηνιαίο δελτίο της Τράπεζας Πειραιώς για τις εξελίξεις στην αγορά τροφίμων, ακόμη και ο σταθμισμένος σύνθετος δείκτης αγροτικών προϊόντων υποχωρεί από το προ 12μήνου επίπεδο κατά 14,59%.

«Η οικονομία της απληστίας»

Ομως, παρά την πτώση βασικών κατηγοριών τροφίμων και παρά τη σαφέστατη υποχώρηση από τα προ διετίας επίπεδα (λόγω Ουκρανίας) των βασικών συντελεστών και στην παραγωγή τροφίμων (ρεύμα πετρέλαιο, λιπάσματα), στην Ελλάδα ο χορός της κερδοσκοπίας καλά κρατεί. Παρά την κατ’ όγκο μείωση της κατανάλωσης ο τζίρος των σούπερ μάρκετ αυξάνεται και μαζί με αυτόν και τα υπερέσοδα του κρατικού προϋπολογισμού από τον ΦΠΑ.

Η μείωση του όγκου των πωλούμενων προϊόντων πέφτει ή αντικαθίσταται σε μεγάλο βαθμό από τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας (non label). Αυτό, βεβαίως, σημαίνει ότι δεν υπάρχει πληθωρισμός ζήτησης. Και πλέον ούτε πληθωρισμός κόστους για μεγάλη γκάμα προϊόντων (αν και εδώ πρέπει να συνυπολογιστεί και το χρηματοοικονομικό κόστος λόγω αυξημένων επιτοκίων).

Προφανώς, λοιπόν, η συνεχιζόμενη ακρίβεια σε μεγάλο βαθμό σχετίζεται με την πλήρη αδυναμία της κυβέρνησης να αντιμετωπίσει αυτή την απληστία, μιας και φαίνεται ότι τη βολεύει απολύτως καθώς δημιουργεί τις προϋποθέσεις για γιγαντιαία αύξηση των κρατικών εσόδων. Και αυτό σημαίνει «ιλουστρασιόν» εξώφυλλο στον υπερπλεονασματικό προϋπολογισμό που περιφέρει από διεθνή οργανισμό σε οργανισμό ο κ. Μητσοτάκης.

Μικρή άνοδος από αρχές 2024

Παρά το ότι υπήρξε μια μακρά περίοδος αποκλιμάκωσης των τιμών το τελευταίο 12μηνο και πολλές πρώτες ύλες είχαν υποχωρήσει στα χαμηλότερα από την έναρξη του ρωσο-ουκρανικού πολέμου, από την αρχή του χρόνου εμφανίστηκε μια ελαφρότατη αντιστροφή της πτωτικής τάσης. Αιτία, οι διαταραχές στην εφοδιαστική αλυσίδα λόγω των προβλημάτων με τους Χούθι. 

Οπως και η αυξανόμενη γεωπολιτική αβεβαιότητα, που δεν σχετίζεται μόνο με τις εξελίξεις στο ρωσο-ουκρανικό μέτωπο ή με την τραγωδία στην Παλαιστίνη και τα επακόλουθά της. Οι «μεγάλες κινήσεις» στην παγκόσμια γεωπολιτική σκακιέρα και η πιθανότητα αλλαγής συσχετισμών λόγω των επικείμενων εκλογών στην Ευρώπη αλλά και στις ΗΠΑ τροφοδοτεί αρκετές αβεβαιότητες και πιθανώς κάποιες σημαντικές αλλαγές στη συμπεριφορά των τιμών.

Η διαφαινόμενη πλέον αντιστροφή στην πολιτική επιτοκίων από τις Κεντρικές Τράπεζες πιθανότατα να αποτελέσει ένα εφαλτήριο μείωσης των τιμών, αλλά μάλλον αυτό θα γίνει μέσα στο καλοκαίρι ή και αργότερα.

Ανεξαρτήτως όμως όλων αυτών των εξελίξεων, η πολιτική της κυβέρνηση Μητσοτάκη έχει αποτύχει πλήρως στην αντιμετώπιση της ακρίβειας, κάτι που αποτυπώνεται στα ποιοτικά ευρήματα των δημοσκοπήσεων. Μέλλει να αποδειχθεί αν αποτυπωθεί και πολιτικά.