«Αεροπειρατεία» στη Λευκορωσία: Ποιος θα είναι ο αντίκτυπος των ευρωπαϊκών κυρώσεων

 

Λίγες ώρες μετά το περιστατικό με την εκτροπή του αεροσκάφους της Ryanair και τη σύλληψη του δημοσιογράφου Ρομάν Προτάσεβιτς, την οποία οι Ευρωπαίοι ηγέτες χαρακτήρισαν ως «πειρατεία», «επίθεση κατά της δημοκρατίας» και «διεθνές σκάνδαλο», επιβλήθηκαν στη Λευκορωσία μία σειρά από κυρώσεις.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση έδειξε ασυνήθιστα γρήγορα αντανακλαστικά και τα πρώτα μέτρα που ανακοινώθηκαν περιελάμβαναν την απαγόρευση στις αεροπορικές εταιρείες της Λευκορωσίας να χρησιμοποιούν εναέριο χώρο ή αεροδρόμια της Ε.Ε.

«Εντελώς αβάσιμα τα περί βόμβας»

Πριν από τη σύλληψή του, ο Ρομάν Προτάσεβιτς, γνωστός επικριτής του προέδρου της χώρας Αλεξάντερ Λουκασένκο, ταξίδευε από την Ελλάδα στη Λιθουανία. Το Μινσκ διέταξε το αεροπλάνο να προσγειωθεί στη χώρα, ισχυριζόμενο ότι υπήρχε βόμβα – μια εξήγηση που η Γερμανίδα Καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ χαρακτήρισε «εντελώς αβάσιμη».

Έκτοτε η κρατική τηλεόραση της Λευκορωσίας μεταδίδει ένα βίντεο, το οποίο δείχνει τον Προτάσεβιτς με μαύρα σημάδια στο πρόσωπό του, να «ομολογεί» το ρόλο του στις πρόσφατες αντικυβερνητικές διαδηλώσεις. Η αντιπολίτευση της χώρας λέει ότι αναγκάστηκε με τη βία.

Κατά τη σύνοδο κορυφής στις Βρυξέλλες, οι ηγέτες της Ε.Ε. ζήτησαν την άμεση απελευθέρωση του Λευκορώσου δημοσιογράφου και της φίλης του, ενώ συμφώνησαν πως το Μινσκ θα πρέπει να λογοδοτήσει για τις πράξεις του.

«Ο Λουκασένκο και το καθεστώς του πρέπει να καταλάβουν ότι αυτό θα έχει σοβαρές συνέπειες», δήλωσε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ουρσούλα φον ντερ Λάιεν.

Ποιες είναι οι συνέπειες και ποιος ο αντίκτυπός τους

Δεδομένου ότι η Λευκορωσία παρεμπόδισε μια πτήση μεταξύ δύο χωρών της Ε.Ε. οι 27 ηγέτες των κρατών – μελών αποφάσισαν να απαγορεύσουν στις αεροπορικές εταιρείες της Λευκορωσίας να πετούν στον εναέριο χώρο και στα αεροδρόμια της ΕΕ, ενώ παρότρυνε αερομεταφορείς να αποφύγουν τις πτήσεις στον εναέριο χώρο του Μινσκ.

Η Lufthansa, η KLM Royal Dutch Airlines και η Scandinavian Airlines είναι -μεταξύ άλλων- μερικές από τις αεροπορικές εταιρείες που έχουν ήδη αρχίσει να το κάνουν.

Ωστόσο, μια τέτοια κίνηση είναι σε μεγάλο βαθμό συμβολική και δεν έχει καμία πραγματική επίδραση στην πολιτική του Λουκασένκο, σύμφωνα με τον Ντζιάνις Μελεάντσου του Συμβουλίου Διαλόγου για τις Διεθνείς Σχέσεις του Μινσκ.

Ο ίδιος λέει ότι το μέτρο θα μπορούσε πραγματικά να σπρώξει περαιτέρω τη Λευκορωσία στην «αγκαλιά της Ρωσίας, καθώς οι περιορισμοί θα μπορούσαν να χρεοκοπήσουν τον κρατικό αερομεταφορέα της χώρας – τον οποίο ενδέχεται να εξαγοράσει η Μόσχα. Ο Μελεάντσου παρατήρησε επίσης ότι το φιλοευρωπαϊκό συναίσθημα μεταξύ των Λευκορωσίων ενισχύεται όσο μπορούν να ταξιδεύουν στην Ε.Ε.

«Οι περιορισμοί που απομονώνουν τον λαό της Λευκορωσίας και όχι την κυβέρνηση της Λευκορωσίας θα μπορούσαν να οδηγήσουν τους πολίτες της χώρας κατά της ΕΕ. Γι’ αυτό αυτές οι βιαστικές αποφάσεις δεν θα έχουν κανένα αποτέλεσμα», επεσήμανε. 

Έρευνα για την εκτροπή του αεροπλάνου

Παράλληλα, οι ηγέτες της ΕΕ κάλεσαν τον Διεθνή Οργανισμό Πολιτικής Αεροπορίας (ICAO) να διερευνήσουν την αναγκαστική προσγείωση του αεροπλάνου της Ryanair. Ο ICAO είναι ένας εξειδικευμένος οργανισμός του ΟΗΕ που μπορεί να εκδώσει συστάσεις, αλλά δεν έχει καμία ρυθμιστική ισχύ.

Κυρώσεις σε ιδιώτες και επιχειρήσεις

Από τον Οκτώβριο του 2020, η Ε.Ε. περιορίζει σταδιακά όλο και περισσότερα βασικά πολιτικά πρόσωπα, συμπεριλαμβανομένου του Λουκασένκο, με μέτρα όπως απαγόρευση ταξιδιών και πάγωμα περιουσιακών στοιχείων. Αυτά ήρθαν, αρχικά, ως απάντηση στην καταστολή της Λευκορωσίας εναντίον ειρηνικών διαδηλωτών.

Με τη σύλληψη του Προτάσεβιτς, η Ε.Ε. αποφάσισε να προσθέσει ακόμη περισσότερους στόχους στον κατάλογο των 88 ατόμων και των επτά οργανισμών.

«Θα υπάρξουν επιπρόσθετες κυρώσεις σε άτομα που εμπλέκονται στην αεροπειρατεία, αλλά επίσης και σε επιχειρήσεις και οικονομικές οντότητες που χρηματοδοτούν το καθεστώς», δήλωσε η πρόεδρος της Κομισιόν.

Σύμφωνα με τον Πάβελ Ουσόφ, διευθυντή του Κέντρου Πολιτικής Ανάλυσης στη Βαρσοβία, αυτά τα μέτρα είναι απαραίτητα για να δείξουν στον Λουκασένκο ότι δεν μπορεί να διευθύνει ένα καρτέλ για να αντιμετωπίζει τους πολίτες του με όποιον τρόπο θέλει. Στην πράξη, όμως, δεν αναμένεται να έχουν μεγάλη επίδραση σε αυτόν.

«Ο Λουκασένκο διαδίδει τον τρόμο στη χώρα του και στο εξωτερικό. Στην πραγματικότητα, ούτε οι κυρώσεις ούτε οι διεθνείς συμφωνίες θα τον αποτρέψουν», δήλωσε ο Οσόφ.

Εκτός συζήτησης το οικονομικό πακέτο

Αξίζει να σημειωθεί πως η Ευρωπαϊκή Ένωση είχε στα σκαριά ένα επενδυτικό πακέτο 3 δισεκατομμυρίων ευρώ (3,6 δισ. δολάρια) έτοιμο για να δοθεί στη Λευκορωσία, το οποίο -όπως τόνισε η πρόεδρος της Κομισιόν- θα παγώσει έως ότου η χώρα «γίνει δημοκρατική».

Πηγή: DW