Μέγας Κωνσταντίνος. Ο αιματηρός εμφύλιος για να ανέβει στην εξουσία. Ο μετέπειτα άγιος ήταν ένας αδίστακτος στρατιωτικός. Eπισημοποίησε την ανεξιθρησκία και σκότωσε τη σύζυγο και τον πρωτότοκο γιο του

Ο πρώτος Αυτοκράτορας του Βυζαντίου που επισημοποίησε την ανεξιθρησκία και σκότωσε τη σύζυγο και τον πρωτότοκο γιο του. Την εποχή του Κωνσταντίνου ίσχυε ακόμα το σύστημα που είχε ιδρύσει ο Αυτοκράτορας Διοκλητιανός, η επονομαζόμενη Τετραρχία. Υπήρχαν τέσσερις αυτοκράτορες της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, δύο στην ανατολή και δύο στη δύση. Και οι τέσσερις ήταν επίσημοι ηγέτες της αυτοκρατορίας, αλλά οι Αύγουστοι ήταν “ανώτεροι” απ’ τους Καίσαρες, οι οποίοι ήταν ουσιαστικά οι κληρονόμοι.

Το 293 μ.Χ., ο Αυτοκράτορας Διοκλητιανός, Αύγουστος του ανατολικού τμήματος της αυτοκρατορίας, όρισε ως Καίσαρα του δυτικού τμήματος, τον στρατηγό Κωνστάντιο Χλωρό. Ο Χλωρός ήταν παντρεμένος με μια γυναίκα ταπεινής καταγωγής, την Ελένη, με την οποία είχαν ένα γιο, τον Κωνσταντίνο. Μαζί με την “ανύψωση” του απλού στρατηγού σε αυτοκράτορα, ήρθαν και ορισμένες απαιτήσεις. Ο Διοκλητιανός τον ανάγκασε να χωρίσει τη γυναίκα του και να παντρευτεί την Θεοδώρα, αδερφή του Αυγούστου της δυτικής Αυτοκρατορίας, Μαξιμιανού.

Ο νεαρός Κωνσταντίνος και η μητέρα του Ελένη έμειναν με τον Διοκλητιανό για να είναι σίγουρος ο Αυτοκράτορας ότι ο Κωνστάντιος δεν θα στρεφόταν εναντίον του. Το 305, οι δύο Αύγουστοι, ο Διοκλητιανός και ο Μαξιμιανός, παραιτήθηκαν από το αξίωμα του αυτοκράτορα και τη θέση τους πήραν οι Καίσαρες. Είχε έρθει η ώρα να ορίσουν τους δικούς τους διαδόχους και ο 32χρονος Κωνσταντίνος, που έχαιρε τρομερής εκτίμησης στην αυλή του Διοκλητιανού, ήταν σίγουρος ότι θα ήταν ένας απ’ τους δύο.

Όμως ο Αύγουστος της ανατολής, Γαλέριος, τον αγνόησε και επέλεξε τον ανιψιό του, Μαξιμίνο Δάια, για την ανατολή και τον συνεργάτη του, Σεβήρο για τη δύση. Ο Κωνσταντίνος δεν αντέδρασε στην προσβολή του Γαλέριου και κατάφερε να πάρει άδεια για να πάει στη δύση, να βρει τον πατέρα του. Έφτασε στη Γερμανία όπου τον περίμενε και μαζί εκστράτευσαν εναντίον της Βρετανίας.

Το 306 μ.Χ, ο Κωνστάντιος πέθανε και οι λεγεώνες ανακήρυξαν τον Κωνσταντίνο, Αύγουστο της δύσης. Είχε πετύχει να διαδεχτεί τον πατέρα του όχι βασισμένος στο όνομα και την καταγωγή του, αλλά με την αξία του. Ο Γαλέριος αναγκάστηκε να αποδεχτεί την απόφαση του στρατού, αλλά επέβαλε στον Κωνσταντίνο να παραμείνει Καίσαρας για να μην προκαλέσει εντάσεις με τον Σεβήρο. Όλα έδειχναν να βαίνουν ομαλά στη ρωμαϊκή αυτοκρατορία, μέχρι τη στιγμή που ο Μαξέντιος, ο γιος του προηγούμενου Αυγούστου Μαξιμιανού, έστεψε τον εαυτό του Αυτοκράτορα στη Ρώμη. Επανέφερε τον πατέρα του ως συν-αυτοκράτορα και πάντρεψε την αδερφή του, Φαύστα, με τον Κωνσταντίνο για να αποκτήσει ακόμα ένα σύμμαχο.

Ο Γαλέριος δεν ήταν διατεθειμένος να ανεχτεί τέτοια ανυπακοή και έστειλε το Σεβήρο ενάντιον του. Τα στρατεύματα του Σεβήρου διαλύθηκαν έξω απ’ τα τείχη της Ρώμης. Ο Μαξέντιος τους είχε προσφέρει τόσο γενναιόδωρα φιλοδωρήματα, που κανείς δεν έμεινε να πολεμήσει για το Σεβήρο.

Ο Γαλέριος πήρε την κατάσταση στα χέρια του και επιτέθηκε κι αυτός ενάντια στον Μαξέντιο, με ακριβώς τα ίδια αποτελέσματα. Οι αυτοκράτορες δεν κατάφεραν ποτέ να συνεργαστούν αρμονικά και το 308, ζήτησαν τη βοήθεια του Διοκλητιανού για να τους οργανώσει. Ο γέρος πρώην αυτοκράτορας τους αναδιόρισε: Αύγουστος της δύσης θα ήταν ο Λικίνιος και καισαράς του, ο Κωνσταντίνος. Στην ανατολή παρέμειναν ως είχαν, με τον Γαλέριο Αύγουστο και τον Μαξιμίνο Δάια ως καίσαρα.

Η ηρεμία κράτησε μόλις ένα χρόνο, πριν ο Μαξιμιανός προσπαθήσει για ακόμα μία φορά να γίνει ο μοναδικός αυτοκράτορας. Συνωμότησε εναντίον του Κωνσταντίνου, αλλά το σχέδιο του μαθεύτηκε και ο Μαξιμιανός διέφυγε στη Μασσαλία, για να σωθεί.

Όμως οι κάτοικοι ήταν πιστοί στον Κωνσταντίνο και άφησαν το στρατό του να εισέλθει στην πόλη. Ο Μαξιμιανός συνελήφθη και αυτοκτόνησε, το 310 μ.Χ. Μετά τον θάνατό του, για να αμαυρωθεί το όνομά του, κυκλοφόρησε η φήμη ότι ο Μαξιμιανός προσπάθησε να σκοτώσει τον Κωνσταντίνο στον ύπνο του. Έκανε όμως το λάθος να εκμυστηρευτεί το σχέδιο στην κόρη του, Φαύστα, η οποία προειδοποίησε τον Κωνσταντίνο και έπιασε επ’ αυτοφόρω τον Μαξιμιανό.

ΕΝ ΤΟΥΤΩ ΝΙΚΑ

To 313 μ.Χ, ο Κωσταντίνος εκστράτευσε εναντίον της Ιταλίας όπου κυριαρχούσε ο Μαξέντιος, αλλά η περιοχή ανήκε επισήμως στον Λικίνιο. Ήταν μια άμεση πρόκληση προς τον Μαξέντιο και τον Λικίνιο, τους οποίους ο Κωνσταντίνος θεωρούσε αδύναμους και πίστευε ότι μπορούσε εύκολα να τους κατατροπώσει. 

Το όραμα του Μεγάλου Κωνσταντίνου. Λεπτομέρεια από τοιχογραφία του Ραφαήλ στο Βατικανό Η καθοριστική μάχη ορίστηκε για την 28η Οκτωβρίου του 313, στην περιοχή κοντά στη γέφυρα Μιλβία του ποταμού Τίβερη. Το προηγούμενο βράδυ ο Κωνσταντίνος είδε ένα όνειρο. Ήταν ένας φωτεινός σταυρός με τα γράμματα “Χ” και “Ρ” χαραγμένα κάτω από την επιγραφή “Εν τούτω νίκα”.

Ο Κωνσταντίνος ερμήνευσε το όνειρο ως την εμφάνιση του Χριστού που του έδειχνε το δρόμο της νίκης. Είπε σε όλους τους στρατιώτες να προσθέσουν στις ασπίδες του το “χριστόγραμμα”, Χ και Ρ και όταν ο στρατός παρέλασε το επόμενο πρωί, είχε μπροστά του ένα κόκκινο λάβαρο με τα ίδια γράμματα. Ο Κωνσταντίνος θριάμβευσε στη μάχη. Ο στρατός του Μαξέντιου κατατροπώθηκε και όσοι επέζησαν, εγκλωβίστηκαν στη γέφυρα Μιλβία, όπου τους κατέσφαξαν.

Ο Μαξέντιος πνίγηκε στον ποταμό Τίβερη και όταν βρήκαν το πτώμα του, το αποκεφάλισαν και το περιέφεραν στην πόλη. Ο μακρύς και δύσκολος δρόμος του Κωνσταντίνου για το θρόνο της αυτοκρατορίας είχε μόλις αρχίσει. Επόμενο βήμα, ήταν η εξολόθρεση του Λικίνιου και η ίδρυση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Η μάχη της Μιλβίας γέφυρας ήταν η στιγμή που ο Κωνσταντίνος πίστεψε στον χριστιανισμό. Θα περνούσαν πολλά χρόνια όμως, μέχρι να επισημοποιήσει τη σχέση του με τη θρησκεία. Σύμφωνα με την ορθόδοξη εκκλησία, βαπτίστηκε λίγο πριν από τον θάνατό του, στις 22 Μαΐου του 337.