Λογαριασμοί ρεύματος: Νέο χάος με τα χρωματιστά τιμολόγια - Τι είναι το κόκκινο τιμολόγιο που έρχεται

Τη στιγμή που η επιλογή τιμολογίου ρεύματος εξακολουθεί να δημιουργεί σύγχυση και προβληματισμό στους καταναλωτές, με την ακρίβεια να παραμένει το κυρίαρχο στοιχείο, και ενώ η τελευταία προσέγγιση κυβέρνησης και αγοράς είναι να παροτρύνουν τα νοικοκυριά να φύγουν από το «πράσινο»-ειδικό τιμολόγιο, στο οποίο ιδίως φέτος γίνονται τεράστιες και συνεχείς ανατιμήσεις, μια νέα κατηγορία έρχεται να προστεθεί στην παλέτα των χρωματιστών τιμολογίων, εντείνοντας την ανασφάλεια.

Είναι πλέον ξεκάθαρο ότι το ειδικό τιμολόγιο, το οποίο θεσμοθέτησε η κυβέρνηση της Ν.Δ το 2024 για λόγους συγκρισιμότητας και μόνο παροτρύνοντας μάλιστα τους καταναλωτές να ενταχθούν σε αυτό, είναι το ακριβότερο αυτή τη στιγμή στην αγορά, παρά το ότι η πλειοψηφία των νοικοκυριών παραμένει σε αυτό, με τους προμηθευτές να έχουν το πρώτο λόγο και τον περίφημο ανταγωνισμό σε αυτή την περίπτωση να έχει πάει περίπατο.

Έτσι, ενώ οι οικιακοί καταναλωτές ακόμη προσπαθούν να βρουν άκρη με τα δεκάδες τιμολόγια που κυκλοφορούν πλέον στην αγορά (το 2024 ήταν πάνω από 100 συνολικά, κυμαινόμενα και σταθερά), με την έλλειψη εμπιστοσύνης και τη δυσπιστία των νοικοκυριών απέναντι στους προμηθευτές να είναι το βασικό χαρακτηριστικό, στα γνωστά «κίτρινα»-κυμαινόμενα και στα «μπλε»-σταθερά, έρχεται τώρα να προστεθεί ένα «κόκκινο»-ευέλικτο τιμολόγιο.
Ευέλικτα προϊόντα

Με νέα διαβούλευση που θα διαρκέσει έως τις 31 Αυγούστου, η Ρυθμιστική Αρχή (ΡΑΑΕΥ) προτείνει την επέκταση του υφιστάμενου χρωματικού κώδικα, «με σκοπό να καταστεί εφικτή η διάθεση στην αγορά ευρύτερης ποικιλίας συμβάσεων προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας, η τιμή των οποίων δεν συνδέεται με τη χονδρεμπορική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας».

Σύμφωνα με την Αρχή, η διεύρυνση αυτή αποσκοπεί στην ενθάρρυνση της ανάπτυξης και άλλων εμπορικών προϊόντων με στόχο την ενίσχυση του ανταγωνισμού στην λιανική αγορά ενέργειας καθώς και την ελευθερία επιλογής των καταναλωτών, χωρίς ωστόσο να θίγονται οι θεμελιώδεις αρχές της συγκρισιμότητας και διαφάνειας.

Σε αυτό το πλαίσιο εισάγει ευέλικτα προϊόντα ορισμένου χρόνου (ευέλικτα τιμολόγια που δεν συνδέονται με τη διακύμανση της χονδρεμπορικής αγοράς, όπως το «κίτρινο» και το «πράσινο») και η σήμανσή του θα είναι με χρώμα κόκκινο (η επιλογή του χρώματος είναι υπό διαβούλευση).

Στην περίπτωση αυτή η χρέωση προμήθειας περιλαμβάνει ένα εκ των προτέρων οριζόμενο στοιχείο «ευέλικτο στοιχείο» όπως το ονομάζει, το οποίο μπορεί να μεταβάλλεται, λόγω στοιχείων που δεν καθορίζονται από τον προμηθευτή, όπως για παράδειγμα από την κατανάλωση.

Ενδεικτικά -και όχι περιοριστικά- τα ευέλικτα τιμολόγια μπορούν να περιλαμβάνουν:

α) κλιμακωτή τιμολόγηση ανά επίπεδο κατανάλωσης, για παράδειγμα μία σταθερή πάγια χρέωση προμήθειας (€/ημέρα ή €/μήνα) ή/και μία σταθερή τιμή προμήθειας (€/kWh) ανά βαθμίδα κατανάλωσης, καθ’ όλη τη διάρκεια της σύμβασης προμήθειας,
β) μία σταθερή πάγια χρέωση προμήθειας (€/ημέρα ή €/μήνα) ή/και μία σταθερή τιμή προμήθειας (€/kWh), ανά εξάμηνο της ετήσιας διάρκειας της σύμβασης,
γ) μία σταθερή πάγια χρέωση προμήθειας (€/ημέρα ή €/μήνα) ή/και μία σταθερή τιμή προμήθειας (€/kWh) ανά βαθμίδα κατανάλωσης και μία σταθερή πάγια χρέωση προμήθειας (€/ημέρα ή €/μήνα) ή/και μία σταθερή τιμή (προμήθειας (€/kWh) για την εκτός βαθμίδας κατανάλωσης, καθ’ όλη τη διάρκεια της σύμβασης.

Η ελάχιστη διάρκεια της σύμβασης προμήθειας των ευέλικτων προϊόντων ορισμένου χρόνου είναι 12 μήνες από την ημέρα εκπροσώπησης του/των μετρητή/ων που αναφέρονται στην σύμβαση.

Οι όροι της σύμβασης των ευέλικτων προϊόντων ορισμένου χρόνου δεν δύναται να τροποποιούνται μονομερώς από τους προμηθευτές. Το κόκκινο χρώμα δεν χρησιμοποιείται σε κανένα άλλο τιμολόγιο, ενώ δεν χρησιμοποιείται σε αυτά τα τιμολόγια η μπλε χρωματική σήμανση, αν και υπάρχουν κάποια χαρακτηριστικά σταθερού τιμολογίου.

Επίσης στα ευέλικτα τιμολόγια μπορεί να χρεώνεται ρήτρα πρόωρης αποχώρησης του πελάτη από τη σύμβαση, όπως γίνεται και στα μπλε, η οποία είναι αναλογική και μειώνεται αναλόγως του κόστους που δημιουργεί στον προμηθευτή η πρόωρη αποχώρηση του πελάτη. 

Και σε αυτά τα τιμολόγια μπορούν να προσφέρονται εκπτώσεις που πρέπει να αναφέρεται αναλυτικά στους ειδικούς όρους της σύμβασης, ενώ στην περίπτωση παροχής έκπτωσης συνέπειας, αυτή αποδίδεται και στον τελικό λογαριασμό του πελάτη.

Σημειώνεται επίσης ότι το ευέλικτο στοιχείο του τιμολογίου μπορεί να περιλαμβάνει και διαφοροποίηση της τιμής λόγω κατανάλωσης σε ώρες μη αιχμής (peak – off-peak).

Σύμφωνα με την πρόταση της ΡΑΑΕΥ, ο προμηθευτής ένα μήνα πριν τη λήξη της σύμβασης πρέπει να προσφέρει κάποιο προϊόν προμήθειας ενημερώνοντας τον πελάτη ότι σε περίπτωση άπρακτης παρέλευσης της προθεσμίας δύναται να τον μεταφέρει είτε σε συγκεκριμένο κυμαινόμενο τιμολόγιο, είτε σε σταθερό τιμολόγιο ή ευέλικτο τιμολόγιο χωρίς ωστόσο την πρόβλεψη δυνατότητας χρέωσης ρήτρας πρόωρης αποχώρησης. 

Η ρύθμιση αυτή στοχεύει στην αποφυγή υπαγωγής των αδρανών πελατών στο επαχθές οικονομικά καθεστώς της Καθολικής Υπηρεσίας, δηλαδή σε πολύ υψηλή χρέωση.
Άλλες υπηρεσίες-πακέτα

Στο μεταξύ, στην ίδια διαβούλευση η Ρυθμιστική Αρχή αναφέρει ότι όλα τα είδη τιμολογίων μπορούν να προσφέρονται δεσμοποιημένα με ενεργειακές ή μη υπηρεσίες ως προς την επιβολή πρόσθετων υπηρεσιών, κάτι που ήδη γίνεται σήμερα με διάφορες προσφορές για τεχνικές υπηρεσίες, ή ασφαλιστικές καλύψεις κ.α. 

Ειδικότερα, σύμφωνα με τα οριζόμενα, αυτή η παροχή πρόσθετων υπηρεσιών (εννοείται πέραν από της προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας) δεν στηρίζεται σε απαίτηση του ενεργειακού πλαισίου αλλά σε επιχειρηματική απόφαση του προμηθευτή, την οποία λαμβάνει απολύτως ελεύθερα, στη βάση της εκτίμησής του περί του αποκομιζόμενου οφέλους.

Συνεπώς, οι πρόσθετες υπηρεσίες, ανεξαρτήτως του χαρακτήρα τους (ενεργειακός ή μη) και των όρων παροχής τους (δωρεάν ή όχι ή στη βάση ειδικών ρυθμίσεων), συνιστούν ένα πεδίο δραστηριότητας που διακρίνεται της προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας, δηλαδή είναι ξεχωριστό. Το εν λόγω πεδίο είναι προφανώς ανοιχτό στον ανταγωνισμό και επιτρέπει τη δραστηριοποίηση και άλλων επιχειρήσεων, πέραν των προμηθευτών ηλεκτρικής ενέργειας.

Σε κάθε περίπτωση, η ανάπτυξη των εν λόγω παράλληλων δραστηριοτήτων δεν πρέπει να συνδέεται ή να βασίζεται στην αξιοποίηση των ωφελειών που αποκομίζουν οι προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας εκ της ιδιότητάς τους και της σύμβασής τους με τους πελάτες. 

Διαφορετικά, η αξιοποίηση της σύμβασης ηλεκτρικής ενέργειας για σκοπούς άλλους, πέραν του βασικού οριζόμενου, «ελέγχεται υπό το πρίσμα της καταχρηστικότητας – εικονικότητας».

Συνεπώς, ένα τιμολόγιο προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας δύναται να προσφερθεί στο πλαίσιο της σύμβασης δεσμοποιημένο μαζί με μία πρόσθετη ενεργειακή υπηρεσία, χωρίς όμως η εν λόγω δεσμοποίηση να συντείνει στην επιβολή πρόσθετων όρων ή ρητρών (π.χ. πρόωρης αποχώρησης) στη σύμβαση προμήθειας.

Για την ιστορία θυμίζουμε ότι η κυβέρνηση έχει προαναγγείλει νέα προγράμματα εξοικονόμησης ενέργειας, στα οποία θα εμπλέκονται οι προμηθευτές ρεύματος.