Μεταναστευτικό: Συγκλονιστικό ρεπορτάζ της γερμανικής τηλεόρασης στην Σάμο– «Συνθήκες που δεν αξίζουν σε ανθρώπους»

Τις άθλιες και απαράδεκτες συνθήκες στην κλειστή δομή προσφύγων και μεταναστών της Σάμου, την οποία εγκαινίασε με τυμπανοκρουσίες τον Σεπτέμβρη του 2021 η κυβέρνηση Μητσοτάκη, φέρνει στο φως εκπομπή της γερμανικής τηλεόρασης. 

Σε εκτενές ρεπορτάζ της με αφορμή την απόφαση του Ομοσπονδιακού Γερμανικού Διοικητικού Δικαστηρίου που θεωρεί ότι οι συνθήκες που επικρατούν στην Ελλάδα «δεν είναι απάνθρωπες και μειωτικές» και επιτρέπουν τις επιστροφές από τη Γερμανία ατόμων που έχουν λάβει άσυλο εκεί, και τις οποίες σκοπεύει να αυξήσει τώρα η κυβέρνηση Μερτς, η εκπομπή ξεκινά από το Βερολίνο και ταξιδεύει τόσο στη Σάμο, όσο και στην Αθήνα.

Όπως αναφέρει η Deutsche Welle, οι δημοσιογράφοι του «Report Mainz» της γερμανικής Νοτιοδυτικής Ραδιοφωνίας SWR, τμήματος του δημόσιου ραδιοτηλεοπτικού δικτύου ARD, ξεκίνησαν το ρεπορτάζ τους μιλώντας στο Βερολίνο με έναν Παλαιστίνιο πρόσφυγα, που κατάφερε να φτάσει στη Γερμανία αφού πέρασε τον Αύγουστο του 2023 στην Ελλάδα. Ο Χάμζα, που είχε μείνει ένα διάστημα στη Σάμο, τώρα κινδυνεύει με απέλαση από τη Γερμανία στη χώρα μας.

«Αυτό που έζησα στην Σάμο ήταν μια φυλακή. Και όχι μια καλή φυλακή. Οι φυλακές μπορεί τουλάχιστον να είναι στοιχειωδώς καθαρές. Εκεί υπάρχουν συνθήκες που δεν αξίζουν σε ανθρώπινα όντα» τους λέει χαρακτηριστικά.

Οι δημοσιογράφοι της γερμανικής εκπομπής ταξίδεψαν στη συνέχεια στη Σάμο για να δουν αν ισχύουν οι καταγγελίες του Παλαιστίνιου πρόσφυγα για τη δομή. Ωστόσο, το αίτημά τους στις ελληνικές αρχές να μπουν στο κέντρο έπεσε στο κενό.


Παρ’ όλα αυτά, μπόρεσαν να πάρουν μια ιδέα για την κατάσταση που επικρατεί στη δομή. Εικόνες από κινητό, τραβηγμένες από πρόσφυγες, αποκαλύπτουν μια άθλια και ντροπιαστική κατάσταση: παντού σκουπίδια, βρωμιά, σπασμένοι διάδρομοι, εγκαταστάσεις υγιεινής που δεν λειτουργούν, χωρίς νερό και χωρίς συντήρηση.

Τις εικόνες επιβεβαιώνουν και δύο «κρατούμενοι», οι οποίοι μάλιστα υποστηρίζουν ότι η κατάσταση από τότε που τραβήχτηκαν τα συγκεκριμένα βίντεο έχει επιδεινωθεί. Οι συνθήκες διαβίωσης εντός δομής είναι απαράδεκτες, η ιατρική φροντίδα ανύπαρκτη. «Ήρθαμε εδώ για να χτίσουμε μια νέα ζωή. Όχι για να καταστραφούμε. Ώρες ώρες σκέφτομαι να γυρίσω πίσω» λέει ο ένας από αυτούς.

Στην εκπομπή μίλησε και εκπρόσωπος των Γιατρών χωρίς Σύνορα που διατηρούν μια μονάδα αρωγής μερικά χιλιόμετρα από την δομή και έχουν από την αρχή του χρόνου εξυπηρετήσει περίπου 7.000 περιστατικά. 

 συνηθέστερα προβλήματα αφορούν δερματικές ασθένειες, μολύνσεις του αναπνευστικού, κινητικές δυσκολίες, συμπτώματα που συνηθίζονται σε κλειστούς χώρους κράτησης άλλοτε λόγω συγχρωτισμού και άλλοτε λόγω έλλειψης βασικών κανόνων υγιεινής.

«Τον Απρίλιο οι ΓΧΣ κατήγγειλαν έξι περιστατικά υποσιτισμού παιδιών. Όλα στη Σάμο. Όλα με ευθύνη της ελληνικής κυβέρνησης» υπογραμμίζει το ρεπορτάζ της γερμανικής τηλεόρασης.

Όπως αναφέρει η DW, οι άθλιες συνθήκες στο Κέντρο της Σάμου έχουν απασχολήσει συχνά και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Μόνο μέσα στο 2025 έχουν υπάρξει τρεις σχετικές αποφάσεις. Μάλιστα, σύμφωνα με Έλληνα εθελοντή πρόσφατα η οργάνωση κατόρθωσε να βγάλει από τη Δομή 46 παιδιά, αφού χρειάστηκε μια απλή φωτογραφία που έδειχνε τις συνθήκες για να αποφανθεί σχετικά το Δικαστήριο. «Η απόφαση ζητά να εξασφαλιστεί η παροχή νερού στους ανθρώπους. Αυτό είναι ντροπιαστικό για τη χώρα μου» σημειώνει.

Όταν η εκπομπή «Report Mainz» απευθύνθηκε στο αρμόδιο ελληνικό υπουργείο, ρωτώντας για όλα αυτά, δεν έλαβε καμιά απάντηση. Απάντησε όμως η Κομισιόν λέγοντας πως «η υπερπλήρωση της κλειστής δομής οδήγησε σε χειροτέρευση των συνθηκών» και μιλά αόριστα για μια «εκτενή ανακαίνιση της Δομής» χωρίς να αναφέρει λεπτομέρειες σχετικά.

Ο Μάρκους Ένγκλερ από το Γερμανικό Κέντρο Ερευνών για τη Μετανάστευση εκτιμά «ότι δεν πρόκειται για θέμα έλλειψης πόρων ή χωρητικότητας των κέντρων (...) Η ελληνική κυβέρνηση ακολουθεί συνειδητά μια πολιτική αποτροπής μέσω κακών συνθηκών διαβίωσης».

Παράλληλα, οι δημοσιογράφοι της γερμανικής εκπομπής ήρθαν και στην Αθήνα και την πλατεία Βικτωρίας, όπου συχνάζουν πολλοί από τους πρόσφυγες που απελάθηκαν από την Γερμανία, αφού όποιος επιστρέφεται και έχει ήδη λάβει άσυλο δεν μπορεί να μείνει πλέον σε κάποια δομή και πέφτει σε μια «βαθιά τρύπα».

«Δεν ξέρω πού θα κοιμηθώ απόψε. Δεν έχω τίποτα. Στη Γερμανία είχα κάπου να μείνω. Με την απέλαση κατέστρεψαν τη ζωή μου» τους λέει ένας πρόσφυγας από το νότιο Σουδάν, που απελάθηκε στην Ελλάδα από το κρατίδιο της Ρηνανίας-Παλατινάτου.

Πρόσφυγες σαν και αυτόν είναι συνήθως χωρίς χαρτιά, οπότε δεν μπορούν και να βρουν νόμιμη εργασία. Την εικόνα επιβεβαιώνουν αρκετοί που μίλησαν στην εκπομπή, λέγοντας ότι συχνά χρειάζεται να περιμένουν για μήνες μέχρι να αποκτήσουν κάποια έγγραφα «νομιμότητας». «Πολλοί νοσταλγούν τη Γερμανία» σημειώνει το ρεπορτάζ.

Τέλος, η γερμανική εκπομπή αναφέρει πως περίπου 9.000 άνθρωποι εστάλησαν πίσω από τη Γερμανία στην Ελλάδα φέτος, ένα θέμα που απασχόλησε και την πρόσφατη συνάντηση Μερτς-Μητσοτάκη στο Βερολίνο το Μάιο.