Ουκρανία: Ο Γουίτκοφ στη Γερμανία για συζητήσεις με Ζελένσκι και ευρωπαίους ηγέτες

Τον απεσταλμένο του Στιβ Γουίτκοφ στέλνει ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ στο Βερολίνο αυτό το Σαββατοκύριακο για να συναντηθεί με τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι και Ευρωπαίους ηγέτες, καθώς οι ΗΠΑ πιέζουν το Κίεβο να κάνει σημαντικές υποχωρήσεις για να τερματιστεί ο πόλεμος με τη Ρωσία.

Ο Τραμπ εξέφρασε ανοικτά την ανυπομονησία του σχετικά με την πρόοδο των συνομιλιών πάνω στο σχέδιο που κατήρτισε ο ίδιος το οποίο έχει στόχο να διευθετήσει την κρίση στην Ουκρανία, που ξέσπασε μετά την εισβολή της Ρωσίας, τον Φεβρουάριο του 2022.

Την ώρα που το Κίεβο και οι σύμμαχοί του προσπαθούν να τροποποιήσουν την αμερικανική πρόταση, που κρίνεται πολύ ευνοϊκή προς τη Μόσχα, υψηλόβαθμος αξιωματούχος του Λευκού Οίκου επιβεβαίωσε χθες Παρασκευή το βράδυ στο AFP την επίσκεψη του Γουίτκοφ στη Γερμανία, μια πληροφορία που αρχικά είχε μεταδώσει η Wall Street Journal.

Ο Γουίτκοφ, ο οποίος στις αρχές του μήνα είχε συναντηθεί με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν στη Μόσχα, αναμένεται να συναντηθεί στο Βερολίνο με τον Ζελένσκι καθώς και με Ευρωπαίους ηγέτες, αν και προς το παρόν να έχει διευκρινιστεί ποιοι θα είναι αυτοί.

Ο Ουκρανός πρόεδρος σχεδίαζε να βρεθεί τη Δευτέρα στη γερμανική πρωτεύουσα για να συναντηθεί με Ευρωπαίους συμμάχους του στο πλαίσιο των εντατικών διαβουλεύσεων πάνω στο αμερικανικό σχέδιο, το οποίο παρουσιάστηκε πριν περίπου έναν μήνα.

Οι διαπραγματεύσεις προσκρούουν κυρίως σε εδαφικά ζητήματα, με τις ΗΠΑ να ζητούν μεγάλες υποχωρήσεις από την Ουκρανία, όπως καταγγέλλει το Κίεβο.

Σύμφωνα με τον Ζελένσκι, η Ουάσινγκτον επιθυμεί οι ουκρανικές δυνάμεις να αποσυρθούν από τις περιοχές της επαρχίας Ντονέτσκ, στην ανατολική Ουκρανία, που ελέγχουν ακόμη προκειμένου να δημιουργηθεί εκεί μια αποστρατιωτικοποιημένη «ζώνη ελεύθερου εμπορίου», χωρίς να ζητούν το ίδιο από τα ρωσικά στρατεύματα.

Χθες Παρασκευή ο Τραμπ επανέλαβε την εκτίμησή του ότι η προτεινόμενη αυτή ζώνη ελεύθερου εμπορίου στην περιοχή του Ντονμπάς –που αποτελείται από τις επαρχίες Ντονέτσκ και Λουχάνσκ στην ανατολική Ουκρανία—θα λειτουργήσει, χωρίς ωστόσο να δώσει άλλες διευκρινίσεις,

Από την πλευρά του ο ρωσικός στρατός θα αποσυρθεί από όλα τα εδάφη που έχει καταλάβει στις επαρχίες Σούμι, Χάρκοβο και Ντνιπροπετρόφσκ (βόρεια, βορειοανατολικά και κεντροανατολικά), αλλά θα διατηρήσει τα εδάφη που έχει θέσει υπό τον έλεγχό του στη Χερσώνα και τη Ζαπορίζια.

Πριν από οποιαδήποτε συζήτηση για τις εδαφικές παραχωρήσεις, Ευρωπαίοι και Ουκρανοί ζητούν από τους Αμερικανούς «εγγυήσεις ασφαλείας» προκειμένου να αποφευχθεί τυχόν νέα ρωσική επίθεση, τόνισε χθες η γαλλική προεδρία.

Υψηλόβαθμος αξιωματούχος δήλωσε εξάλλου στο AFP ότι το αμερικανικό σχέδιο προβλέπει την ένταξη της Ουκρανίας στην ΕΕ ήδη από το 2027.

«Προβλέπεται, αλλά είναι ένα θέμα διαπραγμάτευσης και οι Αμερικανοί τάσσονται υπέρ», είπε η πηγή αυτή, που ζήτησε να μην κατονομαστεί. «Είναι ένα ευαίσθητο θέμα για τους Ευρωπαίους», πρόσθεσε.

Ωστόσο η πρόταση αυτή έγινε δεκτή με επιφυλάξεις από τις Βρυξέλλες, με τους Ευρωπαίους να προτρέπουν να μην επισπευστεί μια περίπλοκη διαδικασία με τεράστιες συνέπειες σε πολλούς τομείς, από το κράτος δικαίου μέχρι τη γεωργία.

«Το 2027; Αυτό είναι μεθαύριο!» ήταν η πρώτη αντίδραση ενός στελέχους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Οι πιο αισιόδοξοι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι μέχρι τώρα υπολόγιζαν ότι η ένταξη της Ουκρανίας θα μπορούσε να γίνει το 2030.

Η ενταξιακή διαδικασία, που ξεκίνησε αμέσως μετά τη ρωσική εισβολή, βρίσκεται εδώ και μήνες σε νεκρό σημείο. Ο λόγος; Η μακρά και περίπλοκη διαδικασία απαιτεί ομοφωνία των 27 χωρών μελών σε κάθε στάδιό της. Όμως ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας Βίκτορ Ορμπάν αποφάσισε να την παγώσει ντε φάκτο, χρησιμοποιώντας το δικαίωμα του βέτο.

Bloomberg: Η Ευρώπη βλέπει το σχέδιο Τραμπ για Ουκρανία ως Δούρειο Ίππο για τη Ρωσία

Οι ευρωπαίοι αξιωματούχοι ανησυχούν όλο και περισσότερο ότι η ειρηνευτική συμφωνία που διαμεσολαβεί η ΗΠΑ στην Ουκρανία θα μπορούσε να αξιοποιηθεί από τη Ρωσία, ανοίγοντας το δρόμο για μια νέα εισβολή στην ανατολική περιοχή του Ντονμπάς της χώρας, που έχει καταστραφεί από τον πόλεμο, όπως αναφέρει το Bloomberg.

Ο φόβος, που αποτελεί το κύριο σημείο διαφωνίας στις πρόσφατες συνομιλίες, είναι ότι το αμερικανικό σχέδιο για μια αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη θα δώσει στο Κρεμλίνο την ευκαιρία να αναπτύξει μυστικές δυνάμεις στην αμφισβητούμενη περιοχή, σύμφωνα με άτομα που είναι εξοικειωμένα με το θέμα. Το Κρεμλίνο θα μπορούσε τότε να χρησιμοποιήσει υβριδικές τακτικές, συμπεριλαμβανομένων των λεγόμενων επιχειρήσεων «ψευδούς σημαίας», για να υπονομεύσει τις εγγυήσεις ασφάλειας των ΗΠΑ και να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για μια νέα εισβολή, ανέφεραν.

Σχεδόν τέσσερα χρόνια μετά την πλήρη επίθεση της Ρωσίας, ο έλεγχος του εδάφους βρίσκεται στο επίκεντρο των πολύπλοκων διαπραγματεύσεων μεταξύ Ουάσιγκτον, Κιέβου και Μόσχας, καθώς οι αξιωματούχοι πλησιάζουν σε συμφωνία.

Η Μόσχα απαιτεί την αποχώρηση των ουκρανικών δυνάμεων από τις ανατολικές περιοχές του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ — συμπεριλαμβανομένου του εδάφους που δεν ελέγχει η Ρωσία — ενώ το Κίεβο αρνείται να παραχωρήσει έδαφος.

Οι λεπτομέρειες των συνομιλιών είναι σε εξέλιξη. Ο Πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι δήλωσε ότι οι ΗΠΑ έχουν συζητήσει τη μετατροπή της περιοχής του Ντονμπάς σε «ελεύθερη οικονομική ζώνη» υπό ειδική διοίκηση, ενώ η Ρωσία έχει επιλέξει μια «αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη». Ο Ζελένσκι πρότεινε αυτή την εβδομάδα την ιδέα ενός δημοψηφίσματος για πιθανές εδαφικές λύσεις για την περιοχή.

Ωστόσο, η Ρωσία θα μπορούσε να εκμεταλλευτεί οποιαδήποτε απόσυρση των ουκρανικών στρατευμάτων από τις περιοχές που ελέγχει το Κίεβο, ανέφεραν οι ενήμεροι κύκλοι υπό τον όρο της ανωνυμίας, καθώς οι συνομιλίες διεξάγονται κεκλεισμένων των θυρών. Αυτό καθιστά τον κύριο στόχο της Ευρώπης τις επόμενες ημέρες και εβδομάδες να διασφαλίσει ότι οποιαδήποτε ειρηνευτική συμφωνία δεν θα περιέχει ρωσικό «Δούρειο άλογο».

Ενώ ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν πιθανότατα διατηρεί τους μαξιμαλιστικούς στόχους του στην Ουκρανία, ένα βασικό ερώτημα είναι αν η Μόσχα θα συνεχίσει να απορρίπτει οποιαδήποτε ειρηνευτική συμφωνία ή αν θα υποστηρίξει τακτικά τις αμερικανικές προσπάθειες για την επίτευξη συμφωνίας τις επόμενες εβδομάδες, σύμφωνα με τους ανθρώπους που είναι εξοικειωμένοι με το θέμα.

Εκτός από την πιθανότητα εκμετάλλευσης ενός πλαισίου ειρήνης με το γνωστό οπλοστάσιό της από υβριδικές επιθέσεις, ένας άλλος κίνδυνος είναι η παρέμβαση της Μόσχας σε ένα δημόσιο δημοψήφισμα ή εκλογές που ενδέχεται να ακολουθήσουν μια ειρηνευτική συμφωνία, ανέφεραν.

Στο Βερολίνο τη Δευτέρα ο Ζελένσκι

Ο Ζελένσκι θα ταξιδέψει στο Βερολίνο τη Δευτέρα για να συναντηθεί με τον Γερμανό καγκελάριο Φρίντριχ Μερτς και άλλους Ευρωπαίους ηγέτες, συμπεριλαμβανομένου του Βρετανού πρωθυπουργού Κίρ Σταρμερ, για να συνεχίσει τις συνομιλίες. Πριν από τη συνάντηση, σύμβουλοι εθνικής ασφάλειας από την Ουκρανία, την Ευρώπη και τις ΗΠΑ αναμένεται να πραγματοποιήσουν συνομιλίες σχετικά με τα σχέδια, σύμφωνα με άτομα που είναι εξοικειωμένα με το θέμα.

Ο Πίτερ Ρίκετς, πρώην σύμβουλος εθνικής ασφάλειας της Βρετανίας, δήλωσε ότι οι Ευρωπαίοι έχουν δίκιο να ανησυχούν για την πρόταση των ΗΠΑ για μια αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη. Μόλις η προσοχή των Αμερικανών στραφεί αλλού, ο Πούτιν θα μπορούσε να «δημιουργήσει περιστατικά ως πρόσχημα» — όπως η προστασία των ρωσόφωνων — για να εισβάλει, είπε.

«Αυτό θα άφηνε την υπόλοιπη Ουκρανία ευάλωτη στην επόμενη ρωσική προέλαση», είπε ο Ρίκετς. «Επομένως, αυτό δεν είναι απλώς ένα τεχνικό ζήτημα, αλλά ένα θεμελιώδες ζήτημα — για την Ουκρανία και για την ευρωπαϊκή ασφάλεια».

Το καθεστώς μιας αποστρατιωτικοποιημένης ζώνης και ποιος θα την αστυνομεύει είναι ασαφές, σύμφωνα με ορισμένους συμμάχους της Ουκρανίας. Οι Αμερικανοί διαπραγματευτές έχουν μιλήσει για την περιοχή ως υπό ειδική διοίκηση, αλλά έχουν επίσης προτείνει ότι το Ντονέτσκ και το Λουγκάνσκ, που αποτελούν το Ντονμπάς, θα πρέπει να αναγνωριστούν ως de facto ρωσικά, μαζί με την Κριμαία.

Δύο μερικώς κατεχόμενες περιοχές στα δυτικά, η Ζαπορίζια και η Χερσόνα, θα παραμείνουν “παγωμένες” κατά μήκος της τρέχουσας γραμμής επαφής.

Ο σύμβουλος του Κρεμλίνου Γιούρι Ουσάκοφ φάνηκε να υποστηρίζει την ιδέα μιας αποστρατιωτικοποιημένης ζώνης, προτείνοντας ότι αντί για ρωσικά στρατεύματα να ελέγχουν την περιοχή, θα μπορούσαν να αναπτυχθούν εκεί η εθνική φρουρά ή η αστυνομία.

Μια τέτοια πρόταση θα θεωρηθεί ανεφάρμοστη από την Ουκρανία και τους συμμάχους της, σύμφωνα με ευρωπαίους αξιωματούχους.

Από την πλευρά του, το Κίεβο έχει απορρίψει συστηματικά την παραχώρηση εδαφών και έχει ζητήσει αδιάβλητες εγγυήσεις ασφάλειας που θα μοιάζουν με τον μηχανισμό αμοιβαίας άμυνας του ΝΑΤΟ, γνωστό ως Άρθρο 5. Νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, δήλωσε ότι η κύρια προτεραιότητά του ήταν να μάθει τι ήταν διατεθειμένοι να προσφέρουν οι δυτικοί σύμμαχοι.

«Υπάρχει ένα ερώτημα στο οποίο εγώ — και όλοι οι Ουκρανοί — θέλουμε να λάβουμε απάντηση», δήλωσε ο Ζελένσκι στο Bloomberg τη Δευτέρα. «Αν η Ρωσία ξεκινήσει ξανά πόλεμο, τι θα κάνουν οι εταίροι μας;»