Κορωνοϊός και εργαστήριο της Γουχάν: Θεωρία συνωμοσίας ή πραγματικότητα;

Η υπόθεση της διαρροής του κορωνοϊού από εργαστήριο ξεκίνησε περισσότερο ως θεωρία συνωμοσίας. Ωστόσο η νέα αντιπαράθεση ΗΠΑ – Κίνας αρχίζει να του προσδίδει χαρακτηριστικά πιθανού σεναρίου. Τόσο που επιστήμονες έχουν χαρτογραφήσει τις συνολικά 59 «Γουχάν» του πλανήτη, εκφράζοντας μάλιστα φόβους για πιθανές διαρροές.

Τα εργαστήρια υψίστης ασφαλείας, όπως το ερευνητικό Ινστιτούτο Ιολογίας της Γουχάν, τα οποία χρησιμοποιούνται για τις πιο «επικίνδυνες» βιολογικές έρευνες έχουν πολλαπλασιαστεί κατά την τελευταία δεκαετία και -σύμφωνα με επιστήμονες- οι χαλαροί έλεγχοι σε ορισμένες περιοχές θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε νέα πανδημία.Όπως αναφέρουν οι Financial Times, τουλάχιστον 59 εργαστήρια βιοασφάλειας επιπέδου 4 (BSL-4) βρίσκονται στα σχέδια, υπό κατασκευή ή σε λειτουργία παγκοσμίως, καλύπτοντας 23 χώρες, συμπεριλαμβανομένων του Ηνωμένου Βασιλείου, των ΗΠΑ, της Κίνας, της Ινδίας, της Γκαμπόν και της Ακτής του Ελεφαντοστού.

Σε αυτή -όπως τονίζεται- περιλαμβάνεται η «επίμαχη» εγκατάσταση στη Γουχάν, η οποία αποτελεί το επίκεντρο των ερευνών –ακόμη και από υπερυπολογιστές– σχετικά με το εάν το ξέσπασμα της Covid-19 ήταν αποτέλεσμα «διαρροής» των Κινέζων επιστημόνων.

Ο Γκρέγκορι Κόμπλεντς, αναπληρωτής καθηγητής βιολογικής προστασίας στο Πανεπιστήμιο Τζορτζ Μέισον, και η καθηγήτρια Φιλίπα Λέντζος του Βασιλικού Κολεγίου του Λονδίνου που χαρτογράφησαν τις εγκαταστάσεις, διαπίστωσαν ότι από τα 42 εν λειτουργία εργαστήρια, τα μισά κατασκευάστηκαν την τελευταία δεκαετία.

Η πλειονότητα όλων των εργαστηρίων (BSL-4) βρίσκεται σε αστικά κέντρα καιι μόνο τρεις από τις 23 χώρες έχουν εθνικές πολιτικές που παρέχουν εποπτεία για τη λεγόμενη έρευνα διπλής χρήσης, δηλαδή τα πειράματα που διεξάγονται για πολιτικούς σκοπούς και τα οποία μπορούν να προσαρμοστούν για στρατιωτική χρήση.

«Υπάρχουν καλύτερες αναφορές σε ορισμένες χώρες, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο και οι ΗΠΑ, όπου υπάρχει μεγαλύτερη κάλυψη από τα μέσα ενημέρωσης, αλλά δεν είμαστε ακόμα εκεί που θα θέλαμε», δήλωσε η Λέντζος, ειδικός στην επιστήμη και τη διεθνή ασφάλεια. «Όσο μεγαλύτερος είναι ο φόρτος εργασίας, τόσο περισσότερα ατυχήματα θα συμβούν».Σύμφωνα με τον καθηγητή χημικής βιολογίας στο Πανεπιστήμιο Ράτζερς, Ρίτσαρντ Ιμπράιτ «η ταχεία ανάπτυξητέτοιων εγκαταστάσεων, ιδίως σε χώρες όπως η Κίνα, αυξάνει τις ανησυχίες για διαρροές επικίνδυνων ουσιών. Όσο μεγαλύτερος είναι ο αριθμός των εργαστηρίων και ο αριθμός των ατόμων με πρόσβαση σε αυτούς, τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος»

«Τα ατυχήματα και οι διαρροές συμβαίνουν ήδη σε πολύ μεγάλο αριθμό, ειδικά σε μέρη με χαμηλότερα πρότυπα βιοασφάλειας. Πρέπει να ενισχύσουμε τους κανόνες σε όλο τον κόσμο. Αξιωματούχοι πληροφοριών των ΗΠΑ διερευνούν επί του παρόντος εάν το Ινστιτούτο της Γουχάν θα μπορούσε να είχε παίξει κάποιο ρόλο στην προέλευση της πανδημίας», πρόσθεσε.

Όπως επισημαίνεται οι κινεζικές εγκαταστάσεις ήταν ένα από τα έξι εργαστήρια (BSL-4) στον κόσμο που διεξήγαγαν αμφιλεγόμενη έρευνα για παθογόνα που σχετίζονταν με τις νυχτερίδες πριν από την πανδημία.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Δείκτη Ασφάλειας Υγείας, μόλις λίγο κάτω από το 1/4 των χωρών με εργαστήρια που λειτουργούν στο επίπεδο BSL-4 έχουν «υψηλή» ετοιμότητα βιοασφάλειας, όπως οι ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο. Περίπου το 1/3, συμπεριλαμβανομένης της Κίνας, έχουν «μεσαία» επίπεδα, ενώ το 41% ​​έχει «χαμηλά» επίπεδα, όπως η Νότια Αφρική.

Η έρευνα των Κόμπλεντς και Λέντζος αυξάνει τις ανησυχίες πολλών επιστημόνων σχετικά με τον ήδη υψηλό αριθμό ατυχημάτων που αφορούν τη βιοϊατρική έρευνα, ακόμη και στις πιο ασφαλείς εγκαταστάσεις. Στις ΗΠΑ, το τμήμα υγείας και τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ECDC) παρακολουθούν από κοινού τη χρήση 67 διαφορετικών τύπων τοξινών και άλλων δυνητικά επικίνδυνων υλικών.

Διαβάστε ακόμη: ΠΟΥ: Προς συμπληρωματική έρευνα για την προέλευση του κορωνοϊού

Μάλιστα, η τελευταία έκθεσή τους διαπίστωσε ότι στις ΗΠΑ το 2019, τέτοιες ουσίες χάθηκαν 13 φορές και απελευθερώθηκαν κατά λάθος άλλες 219 φορές. Αυτό οδήγησε σην αναγκαστική υποβολή εξετάσεων σε πάνω από 1.000 άτομα, και για ορισμένους την προληπτική χορήγηση φαρμάκων. Ωστόσο, κανένας δεν προσβλήθηκε από ταυτοποιημένες ασθένειες.

Η παρακολούθηση και ο έλεγχος των αμερικανικών εγκαταστάσεων αυξήθηκε μετά το 2001, όταν ένας άνδρας σκότωσε πέντε άτομα με άνθρακα ,που πιστεύεται ότι προήλθε από το εργαστήριο ιατρικής έρευνας του αμερικανικού στρατού στο Fort Detrick.

Εξάλλου, οι επιθέσεις με άνθρακα το 2001 δεν είναι το μόνο παράδειγμα αποτυχίας της εργαστηριακής ασφάλειας τις τελευταίες δεκαετίες. Το 2004, εννέα άτομα μολύνθηκαν με Sars και ένα άτομο πέθανε μετά από την «έκθεση» δύο ερευνητών στον ιό ενώ εργαζόταν στο κινεζικό Ινστιτούτο Ιολογίας του Πεκίνου.

Επιπλέον, τον Νοέμβριο του 2019, μόλις ένα μήνα πριν από το πρώτο επιβεβαιωμένο κρούσμα της Covid-19, περισσότεροι από 6.000 άνθρωποι στη βορειοδυτική Κίνα μολύνθηκαν με βρουκέλλωση, μια βακτηριακή ασθένεια με συμπτώματα που μοιάζουν με γρίπη, μετά από διαρροή σε ένα εργοστάσιο εμβολίων.

Ο Μπάι Τσουνλί, πρώην πρόεδρος της Κινεζικής Ακαδημίας Επιστημών που συνδέεται στενά με το κράτος, έγραψε ένα άρθρο πέρυσι προειδοποιώντας για τις «σαφείς ελλείψεις» της χώρας του στον αριθμό εργαστηρίων βιοασφάλειας υψηλού επιπέδου σε σύγκριση με τις ΗΠΑ. Το 2019, ο διευθυντής του Ινστιτούτου Ιολογίας της Γουχάν, έγραψε μια ανασκόπηση των ελλείψεων ασφαλείας στα εργαστήρια της Κίνας. «Αρκετά από αυτά έχουν ανεπαρκή κεφάλαια για ενέργειες ρουτίνας και άλλες ζωτικές διαδικασίες», προσθέτοντας ότι το κόστος συντήρησης «γενικά παραμελήθηκε».

Αρκετοί επικριτές του Πεκίνου λένε ότι το απόρρητο στην Κίνα σχετικά με τις δραστηριότητες σε τέτοιες εγκαταστάσεις καθιστά δύσκολο έως αδύνατο να γνωρίζουμε πόσο ασφαλείς είναι. Πολλοί επιστήμονες αναφέρουν ότι η κινεζική προσέγγιση αναφορικά με τη διεθνή έρευνα για την προέλευση του κορωνοϊού αποδεικνύει όλα τα προβλήματα που υπάρχουν, με φόντο και την απόρριψη της πλήρους πρόσβασης σε αναγκαία δεδομένα και στοιχεία.

«Αυτό που έχουμε δει μέχρι τώρα σε σχέση με το Ινστιτούτο Ιολογίας της Γουχάν είναι ότι πρόκειται για ένα εργαστήριο που δεν είναι ανοιχτό και διαφανές για αυτό που κάνει», δήλωσε η Λέντζος.

Φάουτσι: Ισως δεν μάθουμε ποτέ την προέλευση του κορωνοϊού

Ίσως να μη μάθουμε ποτέ την ακριβή προέλευση του κορωνοϊού δηλώνει τώρα ο επικεφαλής επιδημιολόγος των ΗΠΑ, Άντονι Φάουτσι, λίγες ημέρες μετά την έρευνα που διέταξε ο Πρόεδρος Τζο Μπάιντεν προκειμένου να διερευνηθούν περαιτέρω και μέσα σε διάστημα 90 ημερών οι πιθανές πηγές της νόσου.Κατά τη διάρκεια συνέντευξής του στο MSNBC, ο Φάουτσι δήλωσε πως παρότι νιώθει πως είναι «πιο πιθανό» ο ιός να μεταπήδησε από τα ζώα στους ανθρώπους, σημείωσε ότι ακόμη δεν ξέρουμε ποια είναι η προέλευσή του.

Ο Φάουτσι ανέφερε ακόμη ότι οι πληροφορίες ότι τρεις ερευνητές από το Ινστιτούτο Ιολογίας της Γουχάν είχαν αρρωστήσει τον Νοέμβριο του 2019 αυξάνουν τις πιθανότητες του σεναρίου η COVID -19 να προέκυψε από διαρροή εργαστηρίου, διευκρίνισε ότι οι αναφορές αυτές πρέπει να επιβεβαιωθούν παρότι η μετάδοση από τον ζώο στον άνθρωπο είναι κάτι που «πάντα συνέβαινε».

«Χρειάζεται να παρατηρεί κανείς τη σύνδεση αλλά και τα στοιχεία ότι υπάρχει κάτι άλλο, όπως μια διαρροή εργαστηρίου», διευκρίνισε.

«Αυτές είναι ανοιχτές πιθανότητες. Ίσως να μην ανακαλύψουμε ποτέ τι πράγμα είναι αυτό», κατέληξε.

Νωρίτερα, ο πρώην αρχηγός των βρετανικών μυστικών υπηρεσιών (MI6), έκανε λόγο για σίγουρη καταστροφή των στοιχείων που αποδείκνυαν πιθανή «διαρροή» του κορωνοϊού από εργαστήριο της Γουχάν.

ΠΗΓΗ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ