Μπαίνει στις «ράγες» η γραμμή 4 του μετρό

 Ετοιμη να εκκινήσει άμεσα το έργο της νέας γραμμής 4 του μετρό δηλώνει η Αβαξ, η οποία σε κοινοπραξία με τη γαλλική Alstom και την ιταλική Ghella υπέγραψε την προηγούμενη Τρίτη τη σύμβαση για το εμβληματικό έργο. Είχε προηγηθεί μια μαραθώνια διαγωνιστική διαδικασία, η οποία πέρασε από «χίλια κύματα», έφτασε μέχρι το σημείο της ακύρωσης και τελικά ολοκληρώθηκε έπειτα από σχεδόν τρία χρόνια αργότερα.

«Δεν σας κρύβω ότι κάποια στιγμή ο διαγωνισμός ήταν ημιθανής. Χρειάστηκε ισχυρή πολιτική βούληση και προσπάθεια από τον υπουργό Υποδομών, κ. Καραμανλή, προκειμένου να προχωρήσει και να προκύψει τελικά ανάδοχος», αναφέρει στην «Κ» ο Χρήστος Ιωάννου, πρόεδρος του ομίλου Αβαξ. Σήμερα η εταιρεία αναμένεται να αναλάβει το μεγαλύτερο μέρος των κατασκευαστικών εργασιών, συνεχίζοντας την «παράδοση» που έχει δημιουργήσει στα έργα μετρό της χώρας, καθώς έχει συμμετοχή σχεδόν σε όλες τις γραμμές που κατασκευάστηκαν και συνεχίζουν να κατασκευάζονται. Η Αβαξ υλοποιεί άλλωστε και την επέκταση της γραμμής 3 (τμήμα Χαϊδάρι – Πειραιάς), με τους τελευταίους σταθμούς να είναι προγραμματισμένο να παραδοθούν τον Ιούλιο του 2022, έχει συμμετάσχει στην κατασκευή της γραμμής 1 και της γραμμής 2, όπως επίσης και στην επέκταση του μετρό της Θεσσαλονίκης προς την Καλαμαριά. «Πρόκειται για μια συσσωρευμένη τεχνογνωσία και εμπειρία που έχουμε αποκτήσει και η οποία μας προσφέρει σημαντικό πλεονέκτημα στα έργα μετρό», σημειώνει ο κ. Ιωάννου. Είναι σαφές άλλωστε ότι η εταιρεία θα δηλώσει το παρόν και στις επεκτάσεις της γραμμής 4 από το Γουδή προς το Μαρούσι (μήκους 9,6 χλμ. και 8 σταθμών), από τον Ευαγγελισμό προς την Ανω Ηλιούπολη (μήκους 4,1 χλμ. και 3 σταθμών), από το Αλσος Βεΐκου προς την Πετρούπολη (μήκους 7,5 χλμ. και 6 σταθμών) και από το Μαρούσι προς την Εθνική οδό (μήκους 4,4 χλμ. και 3 σταθμών).

Σημαντικά είναι τα οφέλη και σε οικονομικό επίπεδο. Με την υπογραφή της σύμβασης, το ανεκτέλεστο υπόλοιπο του ομίλου Αβαξ σχεδόν διπλασιάστηκε σε περίπου 2 δισ. ευρώ. Οπως τονίζει ο κ. Ιωάννου, «σε βάθος δεκαετίας το εν λόγω έργο πρόκειται να συνεισφέρει το 15% με 20% του ετήσιου κύκλου εργασιών μας». Ως προς το κατά πόσο θα υπάρξουν κι άλλοι «συμπαίκτες» στο έργο, δεδομένου του μεγέθους του (1,6 δισ. ευρώ), ο κ. Ιωάννου είναι ξεκάθαρος: «Εχουμε αναφέρει ότι το έργο θα το ξεκινήσουμε μόνοι μας, χωρίς κάποιον νέο «συμπαίκτη». Ωστόσο, έχουμε αποδείξει ότι μπορούμε να συνεργαστούμε με όλες τις εταιρείες του κλάδου. Ετσι, υπάρχουν περιθώρια συνεργασιών στο μέλλον, που θα μπορούσαν να προβλέπουν π.χ. την είσοδο κάποιου νέου ομίλου στο έργο του μετρό και την αντίστοιχη δική μας είσοδο σε κάποιο έργο που θα εκτελεί ο εν λόγω όμιλος».

Οσον αφορά την έναρξη των εργασιών, ήδη έχει ξεκινήσει η εγκατάσταση των πρώτων εργοταξίων από την ΕΡΕΤΒΟ, η οποία έχει αναλάβει το έργο των πρόδρομων εργασιών. Ασφαλώς και ο συγκεκριμένος διαγωνισμός χρειάστηκε πάνω από δύο χρόνια έως ότου προκύψει ανάδοχος, λόγω προσφυγών, με αποτέλεσμα να συμπέσουν οι πρόδρομες εργασίες με το κυρίως έργο. Υπενθυμίζεται ότι οι πρόδρομες εργασίες προβλέπουν τη μετατόπιση δικτύων οργανισμών κοινής ωφελείας σε όλους τους χώρους που θα γίνουν οι σταθμοί μετρό, κυκλοφοριακές μελέτες και παρακάμψεις. Ωστόσο, τα εν λόγω έργα θα έπρεπε να βρίσκονται στο στάδιο της ολοκλήρωσής τους σήμερα, ώστε να ξεκινήσει το κυρίως έργο.

Σε κάθε περίπτωση, φαίνεται πως υπάρχει η διάθεση για να «τρέξουν» και οι υπόλοιπες εκκρεμότητες, ώστε να επιταχυνθεί και η πορεία των εργασιών του βασικού αντικειμένου του έργου. Μάλιστα, σύμφωνα με τον κ. Ιωάννου, «ήδη, δύο μέρες μετά την υπογραφή της σύμβασης, είχαν αρχίσει να κινούνται οι αρμόδιες υπηρεσίες. Διαπιστώνουμε πολύ υψηλές ταχύτητες, ασυνήθιστες θα λέγαμε. Ετσι, είμαι αισιόδοξος ότι ήδη από το τρέχον έτος θα ξεκινήσουν οι πρώτες εργασίες». Σημειωτέον ότι βάσει των όρων της σύμβασης παρέχεται περιθώριο 18 μηνών για την εγκατάσταση και λειτουργία των πρώτων εργοταξίων και την εκπόνηση των σχετικών μελετών. Ωστόσο, πρόθεση του κυβερνητικού επιτελείου είναι οι εργασίες να ξεκινήσουν ήδη από το τέλος του 2021.

Το βέβαιο είναι ότι ο κατασκευαστικός κλάδος εισέρχεται σε μια νέα εποχή, η οποία προσφέρει μεγαλύτερο περιθώριο αισιοδοξίας για οργανική ανάπτυξη και αποφυγή παθογενειών που κυριάρχησαν τα προηγούμενα χρόνια, όπως για παράδειγμα οι υπερβολικά υψηλές εκπτώσεις και ο «πόλεμος» των προσφυγών, που έφτασε στο σημείο σχεδόν όλοι οι διαγωνισμοί μεγάλων έργων να κρίνονται στα δικαστήρια και στο ποιος όμιλος έχει το καλύτερο νομικό επιτελείο.

«Δεν σας κρύβω ότι κάποια στιγμή ο διαγωνισμός ήταν ημιθανής. Χρειάστηκε ισχυρή πολιτική βούληση και προσπάθεια από τον υπουργό Υποδομών, κ. Καραμανλή, προκειμένου να προχωρήσει ο διαγωνισμός και να προκύψει τελικά ανάδοχος», αναφέρει ο Χρήστος Ιωάννου.

15 νέοι σταθμοί από Γαλάτσι έως Γουδί

Η Γραμμή 4 του μετρό θα εκτείνεται σε μήκος περίπου 13 χλμ. από το Αλσος Βεΐκου στο Γαλάτσι έως το Γουδί, εντός των Δήμων Αθηναίων, Γαλατσίου, Καισαριανής και Ζωγράφου. Θα περιλαμβάνει 15 νέους σταθμούς, με τα φρέατα αερισμού τους: Αλσος Βεΐκου, Γαλάτσι, Ελικώνος, Κυψέλη, Δικαστήρια, Αλεξάνδρας, Εξάρχεια, Ακαδημία, Κολωνάκι, Ευαγγελισμός, Καισαριανή, Πανεπιστημιούπολη, Ζωγράφου, Ιλίσια, Γουδί. Εκτιμάται ότι θα εξυπηρετεί πάνω από 300.000 επιβάτες ημερησίως.

Ο σταθμός Βεΐκου χωροθετείται κάτω από τη λεωφόρο Ομορφοκκλησιάς (Βεΐκου), στο ύψος της οδού Τράλλεων, και αποτελεί τερματικό σταθμό. Ο σταθμός Γαλάτσι χωροθετείται κάτω από τη λεωφόρο Ομορφοκκλησιάς (Βεΐκου) και επί της συνέχειας αυτής, οδό Αγ. Γλυκερίας. Ο σταθμός Ελικώνος χωροθετείται στη συμβολή των οδών Αγίας Γλυκερίας και Πάρνηθος, κάτω από τον λόφο Ελικώνος, σε χώρο πρασίνου – παιδική χαρά. Ο σταθμός Κυψέλη χωροθετείται στη νοτιοανατολική πλευρά της πλατείας Κανάρη, από την οδό Κυψέλης μέχρι την οδό Βελβενδού. Ο σταθμός Δικαστήρια χωροθετείται στα δυτικά του συμπλέγματος των Δικαστηρίων, στη συμβολή των οδών Ευελπίδων και Μουστοξύδη. Ο σταθμός Αλεξάνδρας χωροθετείται υπόγεια, διαγώνια στον άξονα της λεωφόρου Αλεξάνδρας, στο ύψος της οδού Μουστοξύδη. Ο σταθμός Εξάρχεια χωροθετείται επί της πλατείας Εξαρχείων, στη συμβολή των οδών Στουρνάρη και Σπ. Τρικούπη. Ο σταθμός Ακαδημία χωροθετείται κάτω από την οδό Ακαδημίας, στο ύψος μεταξύ των οδών Ιπποκράτους και Σίνα. Ο σταθμός Κολωνάκι χωροθετείται επί της πλατείας Φιλικής Εταιρείας, γνωστής ως πλατεία Κολωνακίου, στη συμβολή των οδών Σκουφά, Πατριάρχου Ιωακείμ, Καψάλη, Κουμπάρη και Κανάρη. Ο σταθμός Ευαγγελισμός χωροθετείται κάτω από το πάρκο της Ριζάρη, παράλληλα με την οδό Ριζάρη. Ο σταθμός Καισαριανή χωροθετείται στη λεωφόρο Εθνικής Αντιστάσεως, στο ύψος της λεωφόρου Βασιλέως Αλεξάνδρου και μεταξύ των οδών Υμηττού και Τζον Κένεντι. Ο σταθμός Πανεπιστημιούπολη χωροθετείται στον Δήμο Καισαριανής, βόρεια της εσωτερικής οδικής αρτηρίας του πανεπιστημιακού χώρου. Ο σταθμός Ιλίσια χωροθετείται στα Ανω Ιλίσια. Ο σταθμός Ζωγράφου κατασκευάζεται υπογείως κατά μήκος της οδού Γ΄ Ορεινής Ταξιαρχίας, με το φρέαρ ανοικτού ορύγματος επί της πλατείας Αλεξανδρή (γνωστής και ως πλατεία Γαρδένιας), στη συμβολή των οδών Γ. Ζωγράφου και Γ΄ Ορεινής Ταξιαρχίας με τη λεωφόρο Στρ. Αλεξάνδρου Παπάγου. Τέλος, ο σταθμός Γουδί χωροθετείται κάτω από την οδό Λοχ. Σπηλιωπούλου, καταλαμβάνοντας και τμήμα της πλατείας Ελευθερίας.

Συρμοί χωρίς οδηγό και ψηφιοποιημένα συστήματα ασφαλείας

Η νέα γραμμή 4 του μετρό της Αθήνας θα είναι μία από τις πλέον σύγχρονες παγκοσμίως. «Η Αθήνα θα έχει πιο εξελιγμένη τεχνολογία από αυτή που εφαρμόστηκε σε Σιγκαπούρη, Παρίσι ή Λυών», αναφέρει στην «Κ» ο κ. Σταύρος Βλάχος, γενικός διευθυντής της Alstom στην Ελλάδα. Η Alstom συμμετέχει στην κοινοπραξία που ανέλαβε το έργο και αποτελεί εκ των ηγετών στον τομέα των συγκοινωνιών και των μεταφορών. Διαθέτει παρουσία σε 70 χώρες και απασχολεί περισσότερους από 70.000 υπαλλήλους, συμπεριλαμβανομένων 17.500 μηχανικών, ενώ περίπου 150.000 οχήματα της εταιρείας (τρένα υψηλών ταχυτήτων, προαστιακοί σιδηρόδρομοι, μετρό και τραμ) βρίσκονται σε λειτουργία παγκοσμίως. Τα ενοποιημένα έσοδα του διευρυμένου ομίλου ανέρχονται σε 14 δισ. ευρώ για τη δωδεκάμηνη περίοδο με λήξη την 31η Μαρτίου 2021.

Στην περίπτωση της νέας γραμμής 4, μεταξύ άλλων, ο γαλλικός όμιλος θα εισφέρει τροχαίο υλικό και λύσεις σηματοδότησης και υποδομών, με 20 πλήρως αυτοματοποιημένους (χωρίς οδηγό) συρμούς τεσσάρων βαγονιών, συστήματα ασφαλείας και ελέγχου, καθώς και το σύστημα εξοικονόμησης ενέργειας Hesop. Η συνολική αξία της σύμβασης για την Alstom ανέρχεται σε 320 εκατ. ευρώ. Επίσης, ο όμιλος θα παράσχει τη λύση CBTC Urbalis 400. Οπως εξηγεί ο κ. Βλάχος, «πρόκειται για ένα προηγμένο σύστημα σηματοδότησης για τον έλεγχο συρμών, βασισμένο στην αυτοματοποιημένη μεταξύ τους επικοινωνία, και συμβάλλει στη μείωση της κυκλοφοριακής συμφόρησης, καθώς το σύστημα αυξάνει την ικανότητα μεταφοράς, μειώνοντας προοδευτικά την απόσταση μεταξύ διαδοχικά κινούμενων αμαξοστοιχιών. Είναι καθοριστικό για την αυτοματοποιημένη λειτουργία μιας γραμμής μετρό. Στην Ευρώπη, χρησιμοποιείται ήδη στα μετρό Μιλάνου, Μάλαγας και Αμστερνταμ».

Μια άλλη καινοτόμος λύση σχεδιασμένη από την Alstom για βελτίωση της απόδοσης συστημάτων μετρό είναι το Hesop, ένα σύστημα που ανακτά την ενέργεια πέδησης συρμών μετρό επιστρέφοντάς την στο σύστημα, Πρόκειται για μια υπερσύγχρονη λύση εξοικονόμησης ενέργειας που υιοθετήθηκε ήδη σε πολλά συστήματα μετρό, όπως σε Ντουμπάι, Λονδίνο, Πόλη Παναμά και Ριάντ. «Επιπροσθέτως, στο έργο μετρό της γραμμής 4 θα χρησιμοποιηθεί, για πρώτη φορά σε κατασκευή μετρό στην Ελλάδα, η τεχνολογία BIM (Building Information Modeling). Η τεχνολογία BIM είναι νέα ψηφιακή τεχνολογία που μετασχηματίζει σταδιακά τον τρόπο σχεδιασμού, κατασκευής, λειτουργίας και συντήρησης κτιρίων και υποδομών με χρήση ψηφιακής απεικόνισης 3D. Η Alstom έχει αποκτήσει σημαντική εμπειρία στην τεχνολογία BIM σε άλλα έργα, όπως η Διαδρομή 2020 του μετρό Ντουμπάι, η γραμμή μετρό L15 Παρισιού, η γραμμή REM Μόντρεαλ, η γραμμή μετρό L3 Τουλούζης και η γραμμή CCL6 Σιγκαπούρης», επισημαίνει ο κ. Βλάχος.

Η Alstom μετράει πάνω από 40 χρόνια αδιάλειπτης παρουσίας στην ελληνική αγορά, έχοντας συμμετάσχει σε έργα όπως η κατασκευή των γραμμών 2 και 3 του μετρό της Αθήνας, συμπεριλαμβανομένης της προμήθειας 28 συρμών, της εγκατάστασης του συστήματος αυτόματης επιτήρησης συρμών (ATS), καθώς επίσης η επέκταση της γραμμής 3 προς Πειραιά. Επιπλέον, συμμετείχε στο έργο του προαστιακού σιδηροδρόμου Αθήνας και της σύνδεσης του αεροδρομίου με το μετρό, στην εγκατάσταση και λειτουργία, για πρώτη φορά, ηλεκτρονικού συστήματος σηματοδότησης και συστήματος ERTMS Επιπέδου 1, στο σιδηροδρομικό δίκτυο της χώρας, καθώς και στην κατασκευή του πρώτου κεντρικού εμπορευματικού σταθμού της χώρας, διεθνών προδιαγραφών, στο Θριάσιο Πεδίο. Πιο πρόσφατα, η εταιρεία συμμετείχε στην αναβάθμιση του σιδηροδρομικού αμαξοστασίου Θεσσαλονίκης και στη διαμόρφωσή του σε ένα υπερσύγχρονο ηλεκτραμαξοστάσιο βάσει ευρωπαϊκών προτύπων. Επίσης, η εταιρεία παραδίδει αυτή την περίοδο 25 τραμ Citadis X05 που αποτελούν τμήμα της πλέον εξελιγμένης σειράς τραμ του ομίλου, για Αθήνα και Πειραιά.

Σύμφωνα με τον κ. Βλάχο, η ελληνική αγορά προσφέρει πλέον σημαντικές προοπτικές καθώς, έπειτα από 10 χρόνια οικονομικής κρίσης, έχει ξεκινήσει ένας νέος κύκλος ανάπτυξης σιδηροδρομικών έργων. «Πιστεύω ότι η επέκταση, ο εκσυγχρονισμός και η βελτίωση όλων των υποδομών του σιδηροδρομικού και αστικού δικτύου της Ελλάδας, με τεχνολογική και τεχνική αναβάθμιση και με έμφαση στην ασφάλεια, είναι απαραίτητες προϋποθέσεις για την προσέλκυση μεγαλύτερου όγκου επιβατικής κίνησης και εμπορευματικών μεταφορών. Επίσης, εκτιμώ και ελπίζω ότι το αντίστοιχο εθνικό Tαμείο Aνάκαμψης στην Ελλάδα θα συμβάλει σημαντικά στην ταχεία μετάβαση προς ένα εκσυγχρονισμένο και βιώσιμο σύστημα μεταφορών. Η Alstom έχει ήδη δεσμευτεί να συμβάλει σε ένα βιώσιμο μέλλον, με πλήρες χαρτοφυλάκιο λύσεων πράσινης κινητικότητας, όπως η παγκόσμια πρωτιά κατασκευής και θέσης σε λειτουργία του Coradia iLint, του μοναδικού επιβατικού τρένου στον κόσμο που κινείται με ενέργεια από κυψέλες υδρογόνου».

Οπως σημειώνει ο κ. Βλάχος, «το μέλλον ανήκει στην πράσινη κινητικότητα – και το μέλλον έχει ήδη ξεκινήσει. Μέχρι το 2050, περίπου 70% του παγκόσμιου πληθυσμού προβλέπεται να ζει σε αστικά κέντρα, ενώ, έως το 2030, αναμένεται να έχουμε περισσότερες από 100 πόλεις με πάνω από 5 εκατομμύρια κατοίκους, σε ανεπτυγμένες και αναπτυσσόμενες χώρες. Σε παγκόσμιο επίπεδο, στον τομέα συγκοινωνιών και μεταφορών, πραγματοποιείται μια μετάβαση του κέντρου βάρους των έργων από τα κατασκευαστικά έργα υποδομής στο λογισμικό, δηλαδή στην ψηφιοποίηση των συστημάτων της σιδηροδρομικής και αστικής σηματοδότησης. Πιστεύω ότι και η χώρα μας βρίσκεται σε αυτή την τροχιά, την οποία αναμένουμε να συνεχίσει με γοργό ρυθμό. Η γραμμή 4 και οι σχεδιαζόμενες επεκτάσεις όλων των γραμμών μετρό της Αθήνας, καθώς επίσης και το μεγάλο επενδυτικό πρόγραμμα που εξαγγέλθηκε για τον σιδηρόδρομο, έρχονται να το επιβεβαιώσουν».