Βασίλισσα Ελισάβετ: Ένας χρόνος από τον θάνατό της

Ένας χρόνος συμπληρώνεται από τον θάνατο της Βασίλισσας Ελισάβετ Β’. Η μακροβιότερη μονάρχης του Ηνωμένου Βασιλείου και της Βόρειας Ιρλανδίας άφησε την τελευταία της πνοή στις 8 Σεπτεμβρίου του 2022 σε ηλικία 96 χρονών στο αγαπημένο της Κάστρο Μπαλμόραλ στη Σκωτία, τη χρονιά κατά την οποία συμπλήρωσε 70 χρόνια στο θρόνο γιορτάζοντας το Πλατινένιο Ιωβηλαίο της. Η είδηση του θανάτου της βύθισε σε πένθος δέκα ημερών τη χώρα.

Μια ζωή αφιερωμένη στο στέμμα

Η Ελισάβετ Β’ υπήρξε βασίλισσα του Ηνωμένου Βασιλείου της Μεγάλης Βρετανίας και της Βόρειας Ιρλανδίας από το 1952 έως το 2022. Το 2015 ξεπέρασε σε χρόνο παραμονής στο θρόνο τη βασίλισσα Βικτωρία κι έγινε η μακροβιότερη μονάρχης στη βρετανική ιστορία. Η Ελισάβετ ως μονάρχης ήταν ακόμη επικεφαλής της Κοινοπολιτείας και της Αγγλικανικής Εκκλησίας.

Η Ελισάβετ Αλεξάνδρα Μαρία γεννήθηκε στις 21 Απριλίου 1926 στο Λονδίνο και ήταν κόρη του μετέπειτα βασιλιά Γεωργίου ΣΤ’ της δυναστείας των Γουίνδσορ και της σκωτσέζας αριστοκράτισσας Κλοντ Μπόους-Λάιον. Ως πρώτο παιδί ενός νεώτερου γιου του βασιλιά Γεωργίου Ε’, η πριγκίπισσα Ελισάβετ είχε λίγες πιθανότητες ν’ ανεβεί στο θρόνο του Ηνωμένου Βασιλείου, μέχρι τη στιγμή που ο θείος της Εδουάρδος Η’ παραιτήθηκε υπέρ του πατέρα της, στις 11 Δεκεμβρίου 1936, οπότε η Ελισάβετ έγινε η διάδοχος του θρόνου.

Η Ελισάβετ έλαβε κατ’ οίκον μόρφωση κι έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την ιστορία, τις ξένες γλώσσες και τη μουσική. Παρά την αντίδραση που συνάντησε από την οικογένειά της και από την κυβέρνηση, εκπαιδεύτηκε στην οδήγηση και συντήρηση μηχανοκίνητων μέσων μεταφοράς, προσφέροντας υπηρεσίες στην πατρίδα της προς τα τέλη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Στις 9 Ιουλίου 1947, ο βασιλιάς και η βασίλισσα ανακοίνωσαν τους αρραβώνες της πριγκίπισσας Ελισάβετ με τον μακρινό συγγενή της, τον υποπλοίαρχο του Βασιλικού Ναυτικού Φίλιπ Μαουντμπάτεν, πρώην πρίγκιπα Φίλιππο της Ελλάδας και της Δανίας, που είχε γεννηθεί στην Κέρκυρα. Ο γάμος τους έγινε στο αβαείο του Γουεστμίνστερ στις 20 Νοεμβρίου 1947, την επομένη της ημερομηνίας κατά την οποία ο Γεώργιος ΣΤ’ ονόμασε τον γαμπρό του Δούκα του Εδιμβούργου.

Το πρώτο παιδί τού ζεύγους, ο πρίγκιπας Κάρολος Φίλιππος Αρθούρος Γεώργιος, γεννήθηκε στις 14 Νοεμβρίου 1948. Ακολούθησαν η πριγκίπισσα Άννα Ελισάβετ Αλίκη Λουίζα (15 Αυγούστου 1950), ο πρίγκιπας Ανδρέας Αλβέρτος Χριστιανός Εδουάρδος (19 Φεβρουαρίου 1960) και ο πρίγκιπας Εδουάρδος Αντώνιος Ριχάρδος Λουδοβίκος (10 Μαρτίου 1964).


Το 1951 η πριγκίπισσα Ελισάβετ άρχισε να εκπροσωπεί σε διάφορες κρατικές υποθέσεις τον βασιλιά Γεώργιο ΣΤ', η υγεία του οποίου είχε κλονιστεί και διαρκώς χειροτέρευε. Μαζί με τον Φίλιππο βρισκόταν σε επίσημο ταξίδι στην Κένυα, όταν πληροφορήθηκε τον θάνατό του και την άνοδό της στο θρόνο.

Διαδέχθηκε τον πατέρα της βασιλιά Γεώργιο ΣΤ' στις 6 Φεβρουαρίου 1952 και η στέψη της έγινε στις 2 Ιουνίου 1953 στο Αββαείο του Γουεστμίνστερ. Έκτοτε, το μεγαλύτερο μέρος της βασιλείας της η Ελισάβετ το αφιέρωσε στα επίσημα και εθιμοτυπικά της καθήκοντα, καθώς και σε επίσημες επισκέψεις σε διάφορες χώρες του κόσμου.

Στην τελευταία δεκαετία του περασμένου αιώνα, η μοναρχία αντιμετώπισε μια σειρά από προκλήσεις. Το 1992 ήταν το «annus horribilis» (απαίσια χρονιά) για τη βασιλική οικογένεια, όπως είχε παραδεχτεί και η ίδια η Ελισάβετ. Ο πρίγκιπας Κάρολος και η δημοφιλής σύζυγός του Νταϊάνα χώρισαν, όπως και ο πρίγκιπας Ανδρέας και η σύζυγός του Σάρα Φέργκιουσον. Επιπλέον και η πριγκίπισσα Άννα πήρε διαζύγιο και μία πυρκαϊά κατέστρεψε τη βασιλική κατοικία στο Κάστρο του Ουίνδσορ.

Τα χρόνια εκείνα η Μεγάλη Βρετανία πάλευε με την οικονομική ύφεση και η δυσαρέσκεια για τον τρόπο ζωής της βασιλικής οικογένειας διαρκώς εντεινόταν. Έτσι, την ίδια χρονιά η Ελισάβετ συμφώνησε με την κυβέρνηση να καταβάλει φόρο για τα προσωπικά της εισοδήματα.

Το διαζύγιο του Καρόλου και της Νταϊάνας (1996) υπέσκαψαν περαιτέρω την υποστήριξη προς τη βρετανική μοναρχία, η οποία θεωρήθηκε από μία σημαντική μερίδα της κοινής γνώμης ως απαρχαιωμένος θεσμός. Η κριτική εντάθηκε μετά τον αδόκητο θάνατο της δημοφιλούς Νταϊάνας το 1997, όταν η Ελισάβετ αρνήθηκε αρχικά να επιτρέψει να κυματίσει μεσίστια η βρετανική σημαία στα Ανάκτορα του Μπάκιγχαμ.

Στα μέσα της πρώτης δεκαετίας του τρέχοντος αιώνα, η βασιλική οικογένεια άρχισε ν’ αποκτά ξανά την αίγλη της. Στην εξέλιξη αυτή συνέβαλαν ο γάμος του Κάρολου με την αιώνια αγαπημένη του Καμίλα Πάρκερ-Μπόουλς το 2005 και ιδιαίτερα ο γάμος του πρωτότοκου γιου του (και της Νταϊάνας) Γουίλιαμ με την Κάρεν Μίντλεντον, που αποτέλεσε κοσμικό γεγονός πρώτης γραμμής τον Απρίλιο του 2011.

Τον επόμενο μήνα, η Ελισάβετ ξεπέρασε τον Γεώργιο Γ' κι έγινε η δεύτερη μακροβιότερη μονάρχης στη βρετανική ιστορία, πίσω από τη Βικτώρια, την οποία υπερκέρασε, στις 9 Σεπτεμβρίου 2015, καταρρίπτοντας το ρεκόρ των 63 ετών και 216 ημερών στο θρόνο του Ηνωμένου Βασιλείου.

Τον Αύγουστο του 2017 ο πρίγκιπας Φίλιππος αποσύρθηκε από τη δημόσια ζωή, ενώ η Ελισάβετ άρχισε να μειώνει τις δικές της επίσημες δραστηριότητες, μεταβιβάζοντας ορισμένα καθήκοντα στον πρίγκιπα Κάρολο και σε άλλα μέλη της βασιλικής οικογένειας. Το Μάρτιο του 2020 ο μικρότερος γιος του Κάρολου και της Νταϊάνας, πρίγκιπας Χάρι και αμερικανίδα σύζυγός του Μέγκαν, επέλεξαν να εγκαταλείψουν τους βασιλικούς τους ρόλους, προκαλώντας αναταραχή στο παλάτι.

Την ίδια χρονική περίοδο το ενδιαφέρον του κοινού για την Ελισάβετ και τη βασιλική οικογένεια διατηρήθηκε σε υψηλά επίπεδα και εξαιτίας της δημοφιλούς τηλεοπτικής σειράς του Netflix «Το Στέμμα» («The Crown») με τις Κλερ Φόι και Ολίβια Κόλμαν στο ρόλο της Ελισάβετ.

Τον Απρίλιο του 2021 ή Ελισάβετ έχασε τον σύζυγό της Φίλιππο, για το οποίο είχε πει στην 50ή επέτειο του γάμου τους ότι «ήταν η δύναμη και το στήριγμά μου όλα αυτά τα χρόνια».

Η Ελισάβετ υπήρξε μία από τις πλουσιότερες γυναίκες στον κόσμο, με περιουσία που ξεπερνούσε τις 350 εκατ. λίρες, σύμφωνα με τους Τάιμς του Λονδίνου (2020). Ήταν γνωστή η αγάπη της για τα άλογα και τις ιπποδρομίες, ενώ ήταν δεινή ιππεύτρια και ιδιοκτήτρια δρομώνων ίππων.

Η Ελισάβετ Β’ πέθανε στις 8 Σεπτεμβρίου 2022, στο κάστρο Μπαλμόραλ της Σκωτίας, σε ηλικία 96 ετών. Τη διαδέχεται στο θρόνο του Ηνωμένου Βασιλείου ο πρωτότοκος γιος της Κάρολος.