Ανοίγει ξανά ο ενεργειακός διάδρομος με Ισραήλ μέσω Κύπρου

Το ενεργειακό “τρίγωνο” Ελλάδας - Κύπρου - Ισραήλ ενεργοποιείται ξανά με την τριμερή Σύνοδο Κορυφής, που πραγματοποιείται στη Λευκωσία σήμερα Δευτέρα.

Είναι η πρώτη φορά που συνδριάζει η τριμερής Ελλάδας – Κύπρου - Ισραήλ από τον Δεκέμβριο του 2021, αλλά και μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Με την ΕΕ να προχωρά σε αναδιάταξη των ενεργειακών προτεραιοτήτων της, η συνεργασία των τριών χωρών αποκτά ακόμη μεγαλύτερο γεωπολιτικο ενδιαφέρον.

Πρόκειται επίσης και για την πρώτη συνάντηση του Κυριάκου Μητσοτάκη, του Νίκου Χριστοδουλίδη και του Μπέντζαμιν Νετανιάχου, μετά την εκλογική επικράτησή τους. Η ατζέντα των συζητήσεων των τριών ηγετών περιλαμβάνει ασφάλεια, άμυνα, πολιτική προστασία, κλιματική κρίση, τουρισμό και φυσικά ιδίως την ενέργεια.

Ο κ. Μητσοτάκης σύμφωνα με πληροφορίες αναμένεται να υπογραμμίσει την προστιθέμενη αξία του τριμερούς σχήματος και των συνεργειών που λειτουργούν προς όφελος της σταθερότητας και της ασφάλειας στην περιοχή, ενώ μπορεί να δημιουργήσει ενεργειακό διάδρομο από την Ανατολική Μεσόγειο προς την Ευρώπη.

Σε αυτόν συμπεριλαμβάνεται το πρότζεκτ ηλεκτρικής διασύνδεσης EuroAsia Interconnector, (ηλεκτρική διασύνδεση Ισραήλ-Κύπρου-Ελλάδας) το οποίο θα συνδέσει τις αγορές ηλεκτρικής ενέργειας του Ισραήλ με την Ευρώπη.

Θα συζητηθεί ακόμη το σχήμα συνεργασίας 3+1, δηλαδή Ελλάδα-Κύπρος-Ισραήλ και ΗΠΑ. Το αμερικανικό ενδιαφέρον για εναλλακτικές ενεργειακές διαδρομές από τη Μέση Ανατολή προς τη Δύση είναι εξάλλου δεδομένο.

Σημειωτέον ότι ο κ. Νετανιάχου, ο οποίος έφτασε χθες στη Λευκωσία, στις δηλώσεις του στάθηκε ιδίως στη συνεργασία των τριών χωρών όσον αφορά στη μεταφορά φυσικού αερίου. Προανήγγειλε ειδικότερα ότι στις σημερινές συναντήσεις θα επικεντρωθεί σε δύο ενεργειακά μονοπάτια, τον αγωγό φυσικού αερίου EastMed και μονάδα υγροποίησης στην Κύπρο.

Υπενθυμίζεται πως όταν το 2022 οι ΗΠΑ αποσύρθηκαν από τον EastMed ο πρόεδρος της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, είχε κάνει ενεργειακό άνοιγμα στο Ισραήλ, μετά από 12 χρόνια τεταμένων σχέσεων των δύο χωρών. 

Πράγματι ένας αγωγός φυσικού αερίου από το Ισραήλ στην Τουρκία είναι ο πιο σύντομος και οικονομικός ενεργειακός δρόμος προς την Ευρώπη. Γεωπολιτικά όμως, ο EastMed και η πλωτή μονάδα υγροποίησης στην Κύπρο είναι πιο “ώριμες” λύσεις, ακριβώς διότι οι σχέσεις Ισραήλ- Τουρκίας χαρακτηρίζονται από αστάθεια και ούτε το Ισραήλ ούτε η ΕΕ θέλουν να εξαρτώνται από την Άγκυρα.

Τον περασμένο Ιούλιο ο Νετανιάχου επρόκειτο να επισκεφθεί την Τουρκία, αλλά η επίσκεψη αναβλήθηκε λόγω ασθένειας του Ισραηλινού προέδρου. Τον Ιούλιο είχε αρχικά προγραμματιστεί και η τριμερής Ελλάδας- Κύπρου- Ισραήλ, που επίσης αναβλήθηκε για τον ίδιο λόγο.

Πριν την έναρξή της τριμερούς ο κ. Μητσοτάκης θα έχει κατ ιδίαν συνάντηση με τον Νίκο Χριστοδουλίδη. Στη συνέχεια θα συναντηθεί με τον πρωθυπουργό του Ισραήλ για μια συνολική επισκόπηση των διμερών σχέσεων με έμφαση στην αμυντική συνεργασία. Θα ακολουθήσει συνάντηση των τριών ηγετών και η Ολομέλεια της Τριμερούς Συνόδου.

Σημειωτέον ότι αύριο Τρίτη 5 Σεπτεμβρίου ο υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Γεραπετρίτης, θα επισκεφθεί την Άγκυρα όπου θα έχει συνομιλίες με τον Τούρκο ομόλογο του, Χακάν Φιντάν, με στόχο την επανέναρξη του ελληνοτουρκικου διαλόγου.

Στο πλαίσιο αυτό δύο ενδιαφέρουσες συσκέψεις πραγματοποιήθηκαν την τελευταία εβδομάδα υπό τον υπουργό Εξωτερικων, παρουσία υψηλόβαθμων υπηρεσιακών παραγόντων του Υπουργείου. Η πρώτη είχε ως θέμα τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης μεταξύ Ελλάδας-Τουρκίας. Τη σχετική ενημέρωση έκανε ο Αρχηγός ΓΕΕΘΑ, Στρατηγός Κωνσταντίνος Φλώρος. 

Η δεύτερη αφορούσε στην λεγόμενη «θετική ατζεντα», στη συνεργασία δηλαδή των δυο χωρών σε τομείς όπως η οικονομία, το εμπόριο, η προστασία του περιβάλλοντος και η αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, οι υποδομές και μεταφορές.

Ο νέος ελληνοτουρκικός διάλογος όμως δεν ξεκινά με καλούς οιωνούς, αλλα στον απόηχο νέων επιθετικών δηλώσεων Ερντογάν, που προκάλεσαν την αντίδραση του ελληνικού ΥΠΕΞ.