Επιχείρηση Έντεμπε

 Στρατιωτική επιχείρηση επίλεκτων δυνάμεων του ισραηλινού στρατού για την απελευθέρωση των επιβατών ενός αεροσκάφους της Air France, που κρατούνταν όμηροι από παλαιστίνιους και γερμανούς τρομοκράτες στο αεροδόμιο Έντεμπε της πρωτεύουσας της Ουγκάντας, Καμπάλα. 

Έλαβε χώρα το βράδυ της 3ης Ιουλίου και ολοκληρώθηκε τις πρώτες πρωινές ώρες της 4ης Ιουλίου 1976. Οι Ισραηλινοί τής έδωσαν την κωδική ονομασία «Επιχείρηση Αστροπελέκι».

Όλα ξεκίνησαν πάνω από την Κόρινθο το πρωί της 27ης Ιουνίου 1976, όταν εκδηλώθηκε αεροπειρατεία σ' ένα Airbus A300 της Air France με 248 επιβάτες και 12μελές πλήρωμα. Οι αεροπειρατές ήταν τέσσερις, δύο Παλαιστίνιοι που ανήκαν στην οργάνωση «Λαϊκό Μέτωπο για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης» (PFLP) και δύο Γερμανοί της τρομοκρατικής οργάνωσης «Επαναστατικοί Πυρήνες» (Revolutionare Zellen).


Το αεροπλάνο προερχόταν από το Τελ Αβίβ και είχε προορισμό το Παρίσι, με ενδιάμεσο σταθμό το αεροδρόμιο του Ελληνικού, από το οποίο επιβιβάσθηκαν οι αεροπειρατές μαζί με άλλους επιβάτες. Ο επικεφαλής των αεροπειρατών Βίλφριντ Μπέζε ζήτησε την απελευθέρωση 40 Παλαιστινίων και 12 άλλων ατόμων, που κρατούνταν σε φυλακές της Κένυας, της Ελβετίας, της Γαλλίας και της Γερμανίας, προκειμένου να αφήσει ελεύθερους τους ομήρους.

Το αεροπλάνο άλλαξε πορεία και προσγειώθηκε στη Βεγκάζη της Λιβύης, όπου παρέμεινε για επτά ώρες. Αφού ανεφοδιάσθηκε, κατευθύνθηκε στην Καμπάλα της Ουγκάντα, όπου κυβερνούσε ο θηριώδης Ίντι Αμίν Νταντά, ο οποίος δήλωνε φίλος των Παλαιστινίων.

Η κυβέρνηση του Ισραήλ αρνήθηκε να διαπραγματευτεί με τους αεροπειρατές και αποφάσισε να πραγματοποιήσει στρατιωτική επιχείρηση για τη διάσωση των ομήρων. Η περιώνυμη «Μοσάντ» ανέλαβε αμέσως δράση για τη συλλογή των απαραίτητων πληροφοριών, προκειμένου να έχει επιτυχή έκβαση η επιχείρηση.


Το απόγευμα της 3ης Ιουλίου, τέσσερα C-130 της ισραηλινής πολεμικής αεροπορίας με 100 κομάντος κατευθύνθηκαν με σιγή ασυρμάτου προς το αεροδρόμιο του Έντεμπε, όπου έφθασαν λίγες ώρες αργότερα. Ένα άλλο αεροπλάνο με ιατρικό υλικό προσγειώθηκε στο αεροδρόμιο «Κενυάτα» του Ναϊρόμπι. Η βοήθεια της Κένυας, που ήταν «στα μαχαίρια» με το καθεστώς Αμίν, έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην επιχείρηση.

Τα ισραηλινά μεταγωγικά προσγειώθηκαν με ανοιχτές τις μπουκαπόρτες μία ώρα πριν από τα μεσάνυχτα. Αμέσως ξεφόρτωσαν μία μαύρη Μερσέντες και ορισμένα πολιτικά αυτοκίνητα συνοδείας, παραπλανώντας τους ουγκαντέζους, που νόμισαν ότι μετέφεραν τον δικτάτορα και την ακολουθία του.






Αμέσως κατευθύνθηκαν στο παλιό κτίριο του αεροδρομίου, όπου οι αεροπειρατές, που εν τω μεταξύ είχαν γίνει έξι, κρατούσαν μόνο τους 103 ομήρους εβραϊκής καταγωγής, καθώς τους υπόλοιπους τους είχαν απελευθερώσει. 

Οι ισραηλινοί κομάντος φώναξαν στους ομήρους στα εβραϊκά και τα αγγλικά να καλυφθούν και άρχισαν αμέσως την ανταλλαγή πυροβολισμών με τους αεροπειρατές, που είχαν τη βοήθεια της φρουράς του αεροδρομίου. 

Σε μισή ώρα όλα είχαν τελειώσει. Κατά την επιχείρηση σκοτώθηκαν και οι έξι αεροπειρατές, τρεις όμηροι και από ισραηλινής πλευράς ο αρχηγός των κομάντος συνταγματάρχης Γιονατάν Νετανιάχου, αδελφός του σημερινού πρωθυπουργού του Ισραήλ, Μπένιαμιν Νετανιάχου.

Μία κρίσιμη παράμετρος για την επιτυχία της «Επιχείρησης Αστροπελέκι» ήταν η κατασκευή των κτιρίων του αεροδρομίου από ισραηλινή εταιρεία, η οποία πρόθυμα έδωσε τα αρχιτεκτονικά σχέδια στους σχεδιαστές της στρατιωτικής επιχείρησης. Αυτοί μέσα στις λίγες μέρες που είχαν στη διάθεσή τους κατασκεύασαν ένα ομοίωμα του αεροδρομίου, όπου εκπαιδεύτηκαν οι κομάντος.

Την επαύριο της επιχείρησης στο Έντεμπε, η κυβέρνηση της Ουγκάντας ζήτησε την έκτακτη συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας, προκειμένου να καταδικάσει την ισραηλινή επιδρομή. Το Συμβούλιο, υπό την πίεση των Αμερικανών, ουδέποτε εξέδωσε απόφαση.

Η επιτυχής κατάληξη της αεροπειρατείας θεωρήθηκε εθνικό επίτευγμα και επιβεβαίωση της ισχύος του Ισραήλ, σε μία περίοδο έντονης ριζοσπαστικοποίησης των Παλαιστινίων. Για τη «Μοσάντ», τη μυστική υπηρεσία του Ισραήλ, υπήρξε ορόσημο της δράσης της, μετά τη σύλληψη και απαγωγή του ναζιστή Άιχμαν το 1960 στην Αργεντινή, που επιβεβαίωσε τη φήμη και τις ικανότητές της.

Το συμβάν αποτέλεσε το θέμα τεσσάρων κινηματογραφικών ταινιών:

• «Νίκη στο Έντεμπε» (1976) του Μάρβιν Τσόμσκι, με πρωταγωνιστές τους Άντονι Χόπκινς, Μπαρτ Λάνκαστερ, Ελίζαμπεθ Τέιλορ και Ρίτσαρτ Ντρέιφους.
• «Επιδρομή στο Έντεμπε» (1977) του Ίρβιν Κέρσνερ, με πρωταγωνιστές τους Χορστ Μπούχολτζ, Τσαρλς Μπρόνσον και Γιάφετ Κότο.
• «Επιχείρηση Αστροπελέκι» (1977) του Μεναχέμ Γκολάν, με τους Γιοράμ Γκαόν, Σίμπιλ Ντάνιγκ και Κλάους Κίνσκι.
• 7 Μέρες στο Εντέμπε (2018) του Jose Padinha