Κυβέρνηση Μητσοτάκη: Σφίγγει το ζωνάρι - Το «ταβάνι» στις δαπάνες και η χαμηλότερη ανάπτυξη

Με σφιχτό δημοσιονομικό ζωνάρι θα πορευτεί η κυβέρνηση το επόμενο διάστημα, καθώς μια σειρά από αβεβαιότητες αλλά και οι νέοι δημοσιονομικοί κανόνες δημιουργούν ζητήματα. 

Με τα αυξημένα επιτόκια να διατηρούνται, τις γεωπολιτικές αναταράξεις να μην αποκλιμακώνονται και την υποχρέωση της συγκράτησης της αύξησης των καθαρών πρωτογενών δαπανών να είναι ήδη σε ισχύ, το οικονομικό επιτελείο σπεύδει να «χαμηλώσει» όποιες προσδοκίες υπήρχαν για ενισχύσεις εν μέσω παρατεταμένης και εκτεταμένης ακρίβειας, η οποία πλήττει τους πολίτες. 

Αν και οι οριστικοί στόχοι και δημοσιονομικοί κανόνες αναμένεται να τεθούν τον Ιούνιο, μετά και τις ευρωεκλογές, από την Κομισιόν με ορίζοντα το 2028 και βέβαια να αποτυπωθούν στο Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα Δημοσιονομικής Πολιτικής, που θα κατατεθεί τον Σεπτέμβριο, είναι ξεκάθαρο ότι οι πολίτες θα πιεστούν.

Χωρίς μέρισμα

Όποιες κινήσεις γίνουν τα επόμενα έτη θα πρέπει να ευθυγραμμίζονται με το γεγονός του να είναι μικρότερες από το πλαφόν το οποίο θα καθοριστεί. Χειρότερη εκτέλεση επί του στόχου δαπανών θα αφαιρεί χώρο από τα επόμενα έτη. 

Αν και τα στοιχεία από την εκτέλεση του κρατικού προϋπολογισμού και την καλή πορεία των εσόδων (λόγω της ακρίβειας που πλήττει τους πολίτες), που έχει στη διάθεσή του το οικονομικό επιτελείο, δείχνουν πως στο τέλος του χρόνου θα υπήρχε το περιθώριο για κάποια έκτακτη παροχή, ωστόσο ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης έχει ξεκαθαρίσει ότι δεν πρόκειται να δοθεί κάποιου είδους μέρισμα.

«Οροφή» δαπανών

Αλλωστε. η κατεύθυνση είναι πως ό,τι περισσεύει χρησιμοποιείται είτε για τη μείωση του χρέους ή ως «μαξιλάρι» για όποιες έκτακτες συνθήκες μπορεί να δημιουργηθούν. 

Αν ο στόχος της αύξησης των δαπανών τεθεί στο 2,6%, όπως είναι ένα από τα σενάρια για το 2024 και το 2025, τότε με πρωτογενείς δαπάνες στα 100 δισ. ευρώ θα επιτρέπεται να αυξηθούν μόνο έως τα 102,6 δισ. ευρώ, εκτός αποκλειστικά έκτακτων περιπτώσεων, όπως είναι οι φυσικές καταστροφές. 

Από εκεί και πέρα, η εξαίρεση των αμυντικών δαπανών θα λαμβάνεται υπόψη σε περίπτωση κατά την οποία σημειώνεται υπέρβαση των ορίων των «καθαρών» πρωτογενών δαπανών. Τότε θα εξετάζεται εάν η εν λόγω υπέρβαση οφείλεται στις αμυντικές δαπάνες.

Τούτων δοθέντων, με βάση ένα βασικό σενάριο για την Ελλάδα εκτιμάται ότι το όριο αύξησης των δαπανών θα βρεθεί στο +2,6%, δηλαδή θα υπάρχει χώρος για 2,6 δισ. έξτρα δαπάνες, καθώς με βάση τα σημερινά ισχύοντα οι δαπάνες φτάνουν τα 100 δισ. ευρώ. Και στην περίπτωση της υπέρβασης κατά ποσοστό που ξεπερνά το 0,3% του ΑΕΠ για ένα έτος ή 0,6% σωρευτικά η Ε.Ε. θα μπορεί να θέσει το κράτος-μέλος σε διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος.
«Πέφτει» ο πήχης της ανάπτυξης

Την ίδια ώρα, πρωτογενή πλεονάσματα 2,1% τα έτη 2024 και 2025 και σημαντική αποκλιμάκωση του δημόσιου χρέους περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, το ελληνικό Πρόγραμμα Σταθερότητας για τα έτη 2024-2025 που κατατέθηκε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. 

Το Πρόγραμμα Σταθερότητας είναι σε συνοπτική μορφή, καθώς το πλήρες Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα (Medium-term fiscal-structural plan), που θα καλύπτει τα έτη 2025-2028, θα κατατεθεί, με βάση τους νέους δημοσιονομικούς κανόνες, τον Σεπτέμβριο του 2024. 

Με βάση αυτό, «χαμηλώνει» ο πήχης της ελληνικής ανάπτυξης και τοποθετείται φέτος στο 2,5%, από 2,9% που προέβλεπε η κυβέρνηση, και στο 2,6% για το 2025. Αναφορικά με τον πληθωρισμό, το 2024 αναμένεται να διαμορφωθεί στο 2,6% και το 2025 στο 2%.