Κυριάκος Μητσοτάκης: Τρία κυβερνητικά παραμύθια για τη Συμφωνία των Πρεσπών

Ηταν εθνικά επωφελής η σύγκληση του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδας-Τουρκίας πέρσι τον Δεκέμβριο; Βοηθάει η λεγόμενη «θετική ατζέντα» στη βελτίωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων;

Με εξαίρεση κάποιους «τουρκοφάγους», δεν θα βρεθεί μέλος της ελληνικής κυβέρνησης που να απαντήσει αρνητικά. Στο ερώτημα όμως γιατί δεν συνεκλήθη ποτέ το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας Ελλάδας-Βόρειας Μακεδονίας στα πέντε χρόνια που κυβερνάει ο Κυριάκος Μητσοτάκης -παρέα με ανανήψαντες και μη νεομακεδονομάχους- απάντηση δεν δίνεται.

Ούτε από το Μέγαρο Μαξίμου ούτε από το υπουργείο Εξωτερικών. Τουλάχιστον ο Γιώργος Γεραπετρίτης δεν είπε και για το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας την ίδια σοφιστεία που επαναλαμβάνει για τη μη κύρωση από την ελληνική Βουλή των τριών μνημονίων συνεργασίας με τη Βόρεια Μακεδονία.

Ότι τάχα η κυβερνητική πλειοψηφία δεν τα έφερε το 2020, το 2021, το 2022 και το 2023 για κύρωση επειδή είχε την υποψία ότι το 2024 θα εκλεγόταν μια Πρόεδρος της Δημοκρατίας στη γειτονική χώρα η οποία θα μιλούσε για Μακεδονία σκέτη. Και ότι τα μνημόνια είναι μοχλός πίεσης για να αναγκάσει τη Βόρεια Μακεδονία να σεβαστεί και να εφαρμόσει τη Συμφωνία των Πρεσπών.

Τρεις χαμένες ευκαιρίες

Η αλήθεια είναι ότι η κύρωση των μνημονίων ήταν κρίσιμης σημασίας το 2020, πολύ πριν περάσει από το μυαλό οποιουδήποτε στη Βόρεια Μακεδονία να αμφισβητήσει τη Συμφωνία, με την οποία η χώρα άλλαξε το όνομα και το σύνταγμά της για να λύσει το πρόβλημα με τον ισχυρό γείτονα Ελλάδα και να δει τον δρόμο της προς την Ευρωπαϊκή Ένωση να ανοίγει, όπως άνοιξε και ο δρόμος της για το ΝΑΤΟ.

Και ήταν κρίσιμη γιατί θα δέσμευε τα Σκόπια αλλά και την Αθήνα να εφαρμόσουν μια ώρα αρχύτερα εκείνα τα σημεία της Συμφωνίας που δεν μπορούν να υλοποιηθούν από τη μια στιγμή στην άλλη.

Αν είχαν υπογραφεί εγκαίρως τα τρία μνημόνια, η Ελλάδα θα πρωταγωνιστούσε στην ευρωπαϊκή πορεία της Βόρειας Μακεδονίας, θα είχε βαθύνει τις οικονομικές σχέσεις της με τη γείτονα και είχε τα κλειδιά της αεράμυνάς της φροντίζοντας για την ασφάλεια του FIR των Σκοπίων.

Για την οικονομία

Αλλά ας πάρουμε ένα-ένα τα μνημόνια. Το πρώτο μιλάει για την ίδρυση συντονιστικής επιτροπής για την οικονομική συνεργασία μεταξύ των δύο χωρών. Η επιτροπή αυτή δεν θα ήταν «δωράκι» για τη Βόρεια Μακεδονία ούτε «ελευθέρας» για την Ελλάδα να αλωνίζει στη γείτονα.

Θα ήταν «καζάν-καζάν», που λέει κι ο Ταγίπ Ερντογάν. Και θα είχε φέρει αυτά τα πέντε χρόνια «απτά» αποτελέσματα, θα είχε κόψει την όρεξη πολλών επαγγελματιών «πατριωτών» στη Βόρεια Μακεδονία να σπεκουλάρουν με την κατάργηση της Συμφωνίας των Πρεσπών.

Προφανώς όμως για την κυβέρνηση Μητσοτάκη ήταν πιο σημαντικό να μην χαλάσει την καρδιά των δικών της «πατριωτών» και να μην την πιάσει στο στόμα του ο Αντώνης Σαμαράς.

Εξίσου προβληματική είναι για τον Μητσοτάκη και η προσέγγιση με την Τουρκία, αλλά εκεί ο απέναντι παίκτης είναι πολύ πιο ισχυρός και η ανάγκη για «ήρεμα νερά» πολύ μεγαλύτερη. Πού καιρός, λοιπόν, να κάνει κάτι στοιχειωδώς γενναίο -με την έννοια ότι μπορεί να θυμώσει την ακροδεξιά του πτέρυγα- για μια μικρή βαλκανική γειτόνισσα.

Για την ευρωπαϊκή πορεία

Το δεύτερο μνημόνιο αφορά τη συνεργασία μεταξύ του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών και της Γραμματείας Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της κυβέρνησης της Βόρειας Μακεδονίας για την επιτάχυνση της διαδικασίας ένταξης της γειτονικής χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Αν είχε κυρωθεί το 2020 -και είχε εφαρμοστεί αυτά τα χρόνια-, η Αθήνα θα είχε προσφέρει πολύτιμες υπηρεσίες στα Σκόπια στον δύσκολο δρόμο προς το περιβόητο κοινοτικό κεκτημένο.

Και θα είχε διαπαιδαγωγηθεί μια σειρά αξιωματούχων της Βόρειας Μακεδονίας από Έλληνες συναδέλφους τους, αντί να πέσουν στα χέρια και στην επιρροή Γερμανών, Αυστριακών και άλλων ενδιαφερομένων για τα Δυτικά Βαλκάνια.
Για την άμυνα

Το τρίτο μνημόνιο αφορά τη συνεργασία μεταξύ των υπουργείων Άμυνας των δύο χωρών για την εναέρια αστυνόμευση του FIR των Σκοπίων. Αν είχε κυρωθεί και εφαρμοστεί, θα ήταν η ελληνική Πολεμική Αεροπορία αυτή που θα είχε συνεχώς την ευθύνη για την προστασία του εναέριου χώρου της Βόρειας Μακεδονίας - και όχι κάποιο άλλο κράτος-μέλος του ΝΑΤΟ. 

Οι διάφοροι επαγγελματίες «πατριώτες» της Ν.Δ. θα πρέπει να κατηγορούν την κυβέρνησή τους αν έρθει η σειρά της συμμάχου στο ΝΑΤΟ Τουρκίας να στέλνει τα μαχητικά της πάνω από τα βόρεια σύνορά μας.

Επί πέντε χρόνια η κυβέρνηση Μητσοτάκη άφησε την εφαρμογή της Συμφωνίας των Πρεσπών στην τύχη της. Ούτε τα μνημόνια επικύρωσε ούτε τη διμερή συνεργασία βάθυνε ούτε φρόντισε να αλλάξει η Βόρεια Μακεδονία τα σχολικά της βιβλία - και να αφαιρέσει τα αλυτρωτικά περί Μεγαλέξανδρου, ώστε να μην καλλιεργηθεί ο εθνικισμός και στις επόμενες γενιές.

Για να μην χαλάσει την καρδιά του περιφερειάρχη Κεντρικής Μακεδονίας Απόστολου Τζιτζικώστα, δεν προχώρησε και στην υλοποίηση των δικών της μικρών υποχρεώσεων. Να βάλει δηλαδή πινακίδες στην Εθνική Οδό που να λένε «προς Βόρεια Μακεδονία».

Επί πέντε χρόνια δεν έκανε τίποτα για να ενισχύσει την αμυντική, διπλωματική και οικονομική συνεργασία με τη «γειτονική χώρα», όπως συνηθίζει να την αποκαλεί ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Και τώρα θα πρέπει να δώσει τη μάχη όλων των μαχών για να τηρήσουν οι γείτονες τη Συμφωνία των Πρεσπών.

Οι ανοησίες περί ακύρωσης

Αλλωστε, παρά τις κορώνες που βγάζουν διάφοροι βουλευτές και υπουργοί της κυβέρνησης της Ν.Δ. ότι τάχα θα είναι ευκαιρία να καταργηθεί η Συμφωνία των Πρεσπών επειδή θα την παραβιάσουν οι απέναντι, η διεθνής αυτή Συμφωνία ήρθε για να μείνει.

Δεν μπορεί να ακυρωθεί. Το μόνο που παίζεται είναι αν θα βαθύνει προς όφελος της Ελλάδας, της Βόρειας Μακεδονίας και της ειρήνης και της σταθερότητας στα Βαλκάνια ή αν θα μαραζώσει. Όπως έχει επισημάνει ο καθηγητής Διεθνούς Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Πειραιά Πέτρος Λιάκουρας, οι συμφωνίες υιοθετούνται για να τηρούνται και να ισχύουν στο διηνεκές.

Ωστόσο, αν υπάρξει ουσιώδης παραβίαση, οι συμφωνίες επιτρέπουν στο κράτος να σκεφτεί αν πρέπει να τις καταργήσει ή να τις αναστείλει για ένα διάστημα, αφού προηγουμένως το γνωστοποιήσει. Και να πληρώσει το τίμημα.